خرد
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه بر نگذردخرد
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه بر نگذردسوالات درس منطق
باسمه تعالی
نمونه سؤالات درس منطق
درس اول «انسان و تفکر» از صفحه 1 تا 4
الف) سؤالات تشریح
1- چرا انسان برترین مخلوقات خداست؟ ملاکی که اکثر دانشمندان آن را پذیرفته اند چیست؟
2- آیا منظور از «نطق» سخن گفتن است؟ توضیح دهید.
3- چه کسانی را ارسطوئیان می نامند؟
4- ارسطوئیان در تعریف انسان چه گفته اند؟ چرا
5- آیا حیوانات قدرت آگاهی دارند؟ توضیح دهید.
6- تفاوت انسان و حیوان در قدرت آگاهی چیست؟ مقایسه کنید
7- واقعیت وجودی انسان آمیخته از چیست؟
8- «روح و جسم ما انسانها بر اساس قوانینی فعالیت میکنند» یعنی چه؟ توضیح دهید.
9- رابطه تفکر و منطق را توضیح دهید.
10- کار ذهن را با قلب مقایسه کنید.
11- آیا ما توانین تفکر را بوجود می آوریم؟ توضیح دهید.
12- آیا انسان همیشه به قانون و قاعده تفکر توجهی دارد؟ توضیح دهید.
13- نقش منطق برای تفکر چیست؟
14- کار علم منطق چیست؟ در سه مورد توضیح دهید.
15- «منطق» را تعریف کنید.
16- آیا منطق برنامه ای است که دانشمند ساخته باشد؟ چرا؟
17- اثبات کنید:«چرا هیچ کس ابداع کننده ملم منطق نیست»؟
18- «منطق از ذات انسان سرچمشه می گیرد» یعنی چه؟ توضیح دهید.
19- «ارسطو ابداع کننده علم منطق است» این سخن را نقد کنید
20- کشف منطق را با کشف جادبه مقایسه کنید
21- در چه صورتی افکار صحیح تری خواهیم داشت؟
22- به اختصار توضیح دهید چه رابطه ای بین انسان و تفکر وجود دارد؟
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- برترین مخلوق خدا کدام موجود است؟
2- ملاکی که اکثر اندیشمندان درباره انسان به عنوان برترین مخلوق خداوند پذیرفته اند کدام است؟
3- از قدرت تفکر و اندیشه بشری در منطق به چه عنوان یاد میکنند؟
4- در تاریخ فلسفه و پیرامون ارسطو را چه می نامند؟
5- ارسطوئیان در تعریف انسان چه گفته اند؟
6- داستان تفکر با چه کسی آغاز می شود؟
7- مهمترین فعالیت روح انسان چیست؟
8- قواعد حاکم بر دنیای تفکر چیست؟
9- منطق ما را با چه چیزهایی آشنا میکند؟
10- چه دانشی ما را در درست اندیشیدن یاری میکند؟
11- ابداع کننده علم منطق کیست؟
ج) جملات تکمیلی:
1-ملاک برتری انسان به سایر موجودات عمومیت یافته عبارت از ... و ..... است.
2- از قدرت تفکر در منطق به ............... یاد میکنند.
3- مقصود از نطق، .............. است که در ................ تجلی میکند.
4- ارسطوئیان که گفته اند انسان.............. است،خواسته اند جایگاه رفیع ............... را در وجود انسان نشان دهند.
5- واقعیت وجودی ما آمیخته از ............. و ............... است که هرکدام بر اساس ........... فعالیت میکنند.
6- .............. مهمترین فعالیت روح است که در .................. تجلی میکند.
7- اساس اندیشیدن ........... نیست. نقش دانش منطق ........... بهتر از این فرایند طبیعی است.
8- ذهن انسان در چارچوب ................. فعالیت میکند.
9- چه بخواهیم و چه نخواهیم ذهن با .............. زنده است و کاری جز ............ ندارد.
10- تفکر ............... دارد که ذهن به طور .............. آن را رعایت میکند.
11- کشف ضوابط ..... و نشان دادن طریق کارکرد ذهن به ......... مربوط است.
12- منطق، دانشی است که طرز کار ........... را در عمل ............ تشریح میکند تا انسان با آگاهی از طرز کار ......... بهتر از آن استفاده کند
13- منطق از ......... انسان چشمه میگیرد و هیچ کس ........... آن نیست.
14- ارسطو طرز کار ذهن را ............ کرد؛ مدون نمود و به دیگران نشان داد که ذهن چگونه ........ میکند.
15- ارسطو ............ قواعد منطق است نه طراحی کننده آن، همان طور که نیوتن ............ جاذبه است.
16- هرکس قوانین منطق را ........ بشناسد، ............ به اشتباه می افتد و در نتیجه افکار ........... خواهد داشت.
د) سؤالات تستی:
1- ملاکی که مورد اتفاق اکثر دانشمندان برای برتری انسان از سایر مخلوقات است کدام گزینه می باشد؟
الف) فطرت پاک انسان ب) عمل و رفتار انسان ج) قدرت انتخاب و اختیار د) قدرت تفکر و اندیشه
2- داستان تفکر با چه کسی آغاز می شود؟
الف) پیامبران و امامان ب) دانشمندان و فلاسفه ج) خود انسان د) خداوند
3- به پیروان معلم اول چه می گویند؟
الف) سقراطیان ب) افلاطونیان
ج) ارسطوئیان د) نو افلاطونیان
4- «حیوان ناطق» نشان دهنده چیست؟
الف) قدرت اراده انسان ب) اهمیت علم و دانش انسان ج)قوه انتخاب و اختیار د) اهمیت تفکر و اندیشه
5- واقعیت وجودی آدمی آمیخته از چیست؟
الف) عقل و تفکر ب) روح و تفکر ج) عقل و جسم د) روح و جسم
6- منطق از چه سرچشمه میگیرد؟
الف) تخیل ب) ذات ج) طبیعت د) احساس
7- بهترین راه برای کاستن اشتباهات هنگام فکر کردن چیست؟
الف) آشنایی با قواعد درست فکر کردن ب) یادگیری علم منطق ج) آشنایی با علوم مختلف د) گزینه الف و ب
و) سؤالات صحیح و غلط:
1- انسان برترین مخلوق خداوند است زیرا دارای اراده و تخیل است.
2- ارسطوئیان که گفته اند «انسان حیوان ناطق است» خواسته اند جایگاه عمل و رفتار انسان را نشان دهند.
3- داستان تفکر با جهان طبیعت آغاز میشود.
4- منطق توسط ارسطو طراحی شد
5- منطق برنامه یک دانشمند است.
6- تخیل مهمترین فعالیت روح انسان است.
7- منطق قواعد دنیای تفکر آدمی است.
8- هیچ کس ابداع کنندۀ منطق نیست.
9- منطق انسان ها را با طرز کار ذهن آشنا می کند.
10- ارسطو به دیگران نشان داد که ذهن چگونه فعالیت می کند.
11- ارسطو کاشف منطق است.
12- هرکس قوانین منطق را کمتر بشناسد، بهتر به اشتباه می افتد.
درس دوم منطق «چگونه تعریف کنیم» از صفحه 5 تا 11
الف) سؤالات تشریحی :
1- انسان چگونه علم و دانش خود را توسعه می دهد؟
2- علم و ادراک انسان به چند دسته تقسیم می شود؟ نام برده و با هم مقایسه کنید
3- «تصور» را با ذکر مثال توضیح دهید.
4- «تعریف» را با ذکر مثال توضیح دهید.
5- «تصدیق» را با ذکر مثال توضیح دهید.
6- «استدلال» را با ذکر مثال توضیح دهید
7- انسان در هنگام فعالیت فکری چه کاری انجام می دهد؟
8- ارسطو کل فعالیت های ذهنی بشر را معطوف به چه اموری می داند؟
9- کارکرد های اصلی مباحث علم منطق کدامند؟ توضیح دهید.
10- فارابی کدام مبحث را در منطق بیان کرد؟ توضیح دهید.
11- هدف منطق چیست؟
12- «شیوۀ درست اندیشیدن» یعنی چه؟
13- چه راه هایی برای شناساندن یک مفهوم وجود دارد؟ با ذکر مثال توضیح دهید
14- یکی از راه های شناساندن یک مفهوم «تعریف کردن» است. با ذکر مثال توضیح دهید.
15- آیا عمل تعریف کردن اختصاص به مراحل اولیۀ زندگی انسان دارد؟ چرا؟
16- دروازه ورود به هر عملی چیست؟ توضیح دهید.
17- پنج قاعده مهم «تعریف» را شرح و توضیح دهید.
18- قواعد پنجگانه تعریف را در مثال «مستطیل» توضیح دهید.
19- قواعد تعریف را به اختصار نام ببرید.
20- «تعریف و تبیین هر شیئی بر عهدۀ علم منطق است» این جمله را نقد کنید.
21- چرا در تعریف مفاهیمی چون «آزادی»، «دینداری»، «انسانیت» به مشکلاتی برخورد میکنیم؟ توضیح دهید.
22- چگونه می توانیم تعریف جامعی از مفاهیمی چون «آزادی»، «دینداری»، «انسانیت» عرضه کنیم؟
23- «جامع و مانع بودن افراد تعریف» را با ذکر مثال توضیح دهید.
24- «روشن تر بودن معرِف از معرَف» را با ذکر مثال توضیح دهید
25- «مرتبط بودن معرِف و معرَف» را با ذکر مثال توضیح دهید.
26- «به کار گرفتن مفاهیم درونی در تعرف» را با ذکر مثال توضیح دهید.
27- چرا منطق دانان به تعریف انواع مفاهیم پرداخته اند؟
28- منطق دانان برا تعریف انواع مفاهیم از چه علومی کمک گرفته اند؟
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- تفکر برای رسیدن به چیست؟
2- کاری که برای رسیدن به چیستی یک مفهوم انجام می دهیم چه می نامند؟
3- کاری که انسان انجام می دهد تا به حکم و تصدیق برسد چه می نامند؟
4- انسان در هنگام فعالیت فکری چه کاری انجام می دهد؟
5- خطا در کجا رخ می دهد؟
6- هدف کدام علم شیوۀ دست اندیشیدن است؟
7- راه مهم و پر استفاده در زندگی ما برای شناساندن یک مفهوم چه راهی است؟
8- اگر در تعریف آتش بگوییم: «عنصری است شبیه نفس انسان» ایراد این تعریف چیست؟
9- اگر در تعریف مستطیل از مفاهیمی چون «انحنا، اندازه، و رنگ» استفاده کنیم، ایراد این تعریف چیست؟
10- اگر در تعریف مستطیل بگوییم: «شکلی است»، ایراد این تعریف چیست؟
11- اگر در تعریف مثلث بگوییم: «شکلی است قائم الزاویه»، ایراد این تعریف چیست؟
12- اکر در تعریف انسان از مفاهیم «نژاد، مذهب، رنگ پوست و مو و ...» استفاده کنیم، ایراد این تعریف چیست؟
13- علم منطق در بخش تعریف عهده دار چیست؟
14- اگر منطق دانان به تعریف مفاهیم اولیه پرداختند از چه بابی بوده است؟
ج) جملات تکمیلی
1- تفکر ............ نیست، اما می توانیم موضوعات فکری خود را ......... کنیم.
2- تفکر برای رسیدن به ............ و .............. است.
3- -علم و ادراک ما به دو دسته.......... و ........... تقسیم می شود.
4- کاری که برای رسیدن به ............. یک مفهوم و یک ........... انجام می دهیم، تعریف می گویند.
5- کاری که انسان انجام می دهد تا به یک ............ و تصدیق برسد، ........... نامیده می شود.
6- انسان در هنگام فعالیت فکری یک مفهوم را ............ می کند یا برای رسیدن به یک حکم، ........... می نماید.
7- ابونصر فارابی، برای اولین بار تقسیم بندی علم به ............ و ............ را بیان کرد که مورد قبول منطق دانان قرار گرفت.
8- هدف منطق آن است که شیوۀ درست اندیشیدن یعنی ............. و ............... را نشان دهد.
9- برای شناساندن یک مفهوم، ..... و ....... آن را به مخاطب نشان می دهیم.
10- هر رشتۀ علمی دارای اصطلاحات و مفاهیم خاصی است که ............ و ............ آن در مفاهیم دروازۀ ورود به آن علم است.
11- در تعریف از مفاهیمی استفاده می کنیم که برای مخاطب ............. باشد.
12- در تعریف از مفاهیمی استفاده می کنیم که با مفهوم مجهول .............. داشته باشد.
13- مفاهیمی که در تعریف به کار می بریم باید به گونه ای باشد که محتوای درونی یعنی ............. و .............. مفهوم مجهول را دربر بگیرد.
14- در ترکیب مفاهیم و تصورات باید به گونه ای عمل کنیم که از مفاهیم عام و .............. شروع کنیم تا به مفاهیم برسیم
15- مشکل بودن تعاریف مفاهیمی چون آزادی و دینداری ............. آنها و ............... با زندگی اجتماعی انسان و ................ مختلفی است که انسان ها از این قبیل مفاهیم دارند
16- ............ و تمرین و تجربه در بکارگیری مفاهیم مشکل چون آزادی و دینداری سبب می شود انسان بتواند تعریف جامعی برای آنها عرضه کند.
17- آنچه عمل منطق در بخش تعریف به عهده دارد .............. پنج قاعده است نه ........... تعریف هر شیئ.
18- .................. و .................. اشیاء هرگز برعهده منطق نبوده است.
19- اگر منطق دانان به تعریف اشیاء پرداخته اند از باب ............. بوده است.
20- منطق دانان در تعریف اشیاء از علوم دیگر مانند .............. و .................. و ................... و ............. کمک گرفته اند.
د) سؤالات تستی:
1- تفکر برای رسیدن به چیست؟
الف) تصور ها ب) تصدیق ها ج) قدرت ذهن د) دانش و شناخت
2- انسان چگونه علم خود را توسعه می دهد؟
الف) تصورها ب) تصدیق ها ج) فکر کردن د) تعریف کردن
3- اگر ذهن تصوری مجهول را با تصور های معلوم قبلی اش روشن کند در اصطلاح منطقی چه کار کرده است؟
الف) تصور ب) تصدیق ج) تعریف د) استدلال
4- اگر در تعریف مثلث گفته شود:«شکلی است» این تعریف چه عیبی دارد؟
الف) جامع نیست ب) مانع نیست ج) مرتبط نیس د) روشن نیست
5- اگر در تعریف مثلث گفته شود:«شکلی قائم الزاویه» این تعریف چه عیبی دارد؟
الف) جامع نیست ب) مانع نیست ج) مباین نیست د) روشن نیست
6- علت اصلی مشکل بودن تعاریف مفاهیمی چون آزادی، دینداری و انسانیت کدام است؟
الف) پیچیدگی این مفاهیم ب) ارتباط‌شان با زندگی اجتماعی ج) برداشت های مختلف انسان ها د) همه موارد
7- چه کاری بر عهدۀ منطق نیست؟
الف) تبیین قواعد تعریف ب) تبیین قواعد استدلال ج) تبیین و تعریف اشیاء د) تبیین ظوابط تفکر
و) سؤالات صحیح و غلط:
1- انسان با فکر کردن علم خود را توسعه می دهد
2- هرکاری که برای رسیدن به هستی یک مفهوم انجام می دهیم تعریف می گویند.
3- برای تعریف یک تصور از تصدیقات معلوم استفاده می کنیم.
4- برای استدلال یک حکم از تصدیقات معلوم استفاده می کنیم.
5- در تعریف باید از کلماتی استفاده کرد که برای مخاطب روشن باشد.
6- مفاهیم تعریف باید در بر گیرندۀ محتوای بیرونی معرَف باشد.
7- در تعریف باید از کلمات جزئی تر به مفاهیم کلی تر رسید.
8- استدلال برای تصور مجهول به کار می رود.
9- تعریف مفاهیمی مانند آزادی و دینداری و انسانیت مانند مستطیل است و مثلث و انسان به آسانی صورت می گیرد
10- علم منطق عهده دار تعریف و تبیین اشیاء است.
درس سوم منطق «تعریف و دنیای مفاهیم»
الف) سؤالات تشریحی :
1- هدف اول منطق چیست ؟
2- مفاهیم به چند دسته تقسیم می شوند؟ نام ببرید.
3- مفهوم کلی را تعریف کرده، با ذکر مثال توضیح دهید.
4- مفهوم جزئی را با ذکر مثال توضیح دهید.
5- «قابلیت صدق بر افراد متعدد» یعنی چه؟ مهفوم کلی و جزئی را در این مورد با هم مقایسه کنید.
6- آیا در تعاریف خود از مفاهیم جزئی استفاده می کنیم؟ چرا؟
7- میان دو مفهوم کلی از جهت صدق بر افرادشان، چند حالت می تواند وجود داشته باشد؟ نام ببرید.
8- از نسب اربع، نسبت تساوی را با ذکر مثال توضیح دهید.
9- از نسب اربع، نسبت عام و خاص مطلق را با ذکر مثال توضیح دهید.
10- از نسب اربع، نسبت عام و خاص من وجه را با ذکر مثال توضیح دهید.
11- از نسب اربع، نسبت تباین را با ذکر مثال توضیح دهید.
12- اشکال مربوط به هر یک از نسبت های چهارگانه را رسم و نامگذاری کنید
13- مفاهیم ذاتی را توضیح دهید. با ذکر مثال
14- مفاهیم عرضی را توضیح دهید. با ذکر مثال
15- مفاهیم ذاتی و عرضی را با هم مقایسه کنید.
16- رابطه تعریف را با ذاتی و عرضی توضیح دهید.
17- چرا پیدا کردن ذاتیات برای تعریف کردن صحیح ضروری است؟
18- مهمترین اوصاف و ویژگی های مهفوم ذاتی را توضیح دهید.
19- «ذاتی از ذات انفکاک ناپذیر است» یعنی چه؟ توضیح دهید.
20- «وجود ذاتی برای ذات علت نمی خواهد» یعنی چه؟ توضیح دهید.
21- یکی از ویژگی های ذاتی این است که «قبول ذاتی برای ذات دلیل هم نمی خواهد». این جمله را توضیح دهید.
22- « مهمترین وصف ذاتی این است که در مقام فهم و تصور مقدم بر ذات هستند» یعنی چه؟ توضیح دهید.
23- نمودار را کامل کرده و توضیح دهید:
ذاتی ................. عرضی
24- آیا تعریف کردن و استدلال کردن یک پدیدۀ دستوری است؟ توضیح دهید.
25- آیا تعریف کردن کار انسان های با سواد و دانشمند است؟ چرا؟
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- هدف اول منطق «بیان قواعد تعریف است» یعنی چه؟
2- آن مفهومی که قابلیت صدق بر مصداق های متعدد دارد چیست؟
3- آن مفهومی که فقط بر یک مصداق و یک فرد منطبق می شود چیست؟
4- به کدام مفهوم فرض افراد متعدد محال است؟
5- مفهومی که هیچ مصداقی در عالم خارج نداشته باشد چه مفهومی است؟
6- مفاهیمی که خود دارای اجزاء و افراد باشند چه مفاهیمی هستند؟
7- «شهرستان های استان تهران» و «استان تهران» به ترتیب چه مفهومی هستند؟
8- در تعریف های خود از چه مفاهیمی استفاده می کنیم؟
9- اگر دو مفهوم کلی از جهت صدق بر افرادشان کاملاً منطبق بر هم باشند از لحاظ منطقی چه نسبتی دارند؟
10- اگر دایره مصادیق دو مفهوم کلی به گونه ای باشد که یکی به طور کامل درون دیگری قرار بگیرد از لحاظ منطقی چه نسبتی دارند؟
11- اگر رابطۀ دو مفهوم کلی به گونه ای باشد که هرکدام در برخی مصادیق مشترک باشند و در بعضی مصادیق اشتراکی با هم نداشته باشند از لحاظ منطقی چه نسبتی با هم دارند؟
12- دو مفهوم کلی که هیچ مصداق مشترکی ندارند، از لحاظ منطقی چه نسبتی میانشان وجود دارند؟
13- میان دو مفهوم مثلث و شکل سه ضلعی چه رابطه ای وجود دارد؟
14- شکل مربوط به «عام و خاص مطلق» را رسم کنید
15- با رسم شکل رابطۀ میان ایرانی و دانش آموز را نشان دهید
16- میان دو مفهوم ماست و شیر چه رابطه ای وجود دارد؟ شکل مربوط به رابطه را رسم کنید.
17- مفاهیمی که سازنده و تشکیل دهندۀ یک مفهوم دیگر هستند در اصطلاح منطقی چه نامیده می شود؟
18- مفاهیمی که هویّت یک مفهوم را تشکیل نمی دهند ولی با آن ارتباط دارند در اصطلاح منطقی چه نامیده میشوند؟
19- یافتن چه چیزی در هر مفهومی برای تعریف صحیح آن ضروری است؟
20- پیدا کردن ذاتیات برای تعریف صحیح چگونه است؟
21- تشخیص مفاهیم ذاتی آسان است یا دشوار؟
22- آیا مفهوم ذاتی از ذات قابل تفکیک است؟
23- آیا مفهوم عرضی از ذات قابل تفکیک است؟
24- آیا تحقق ذاتی برای ذات علت جداگانه ای لازم دارد؟
25- ادراک ذاتی بر ادراک ذات چگونه است؟
26- ادراک مفاهیم عرضی بر ذات چگونه است؟
27- در مقام مفهوم و تصور چه چیزی بر ذات تقدم دارد؟
28- آیا تعریف کردن و استدلال کردن یک پدیده دستوری است؟
29- انسان به طور طبیعی در تعریف کردن چه چیز هایی را به کار می برد؟
30- آیا افراد بی سواد در تعریف‌شان ذاتی و عرضی را به کار می برند؟ آیا نسبت به کارکرد ذهن خود واقف هستند؟
ج) جملات تکمیلی:
1- هدف اول منطق، بیان قواعد تعریف یعنی ............. و ............ است.
2- ذهن در هر تعریفی از تعدادی مفاهیم ............... استفاده می کند تا به شناخت مفهوم ........... برسد.
3- مفهوم کلی آن است که ............ آن را دارد که بر مصداق های ............ منطبق شود.
4- مفهوم جزئی آن است که فقط بر یک ............. و یک .......... منطبق می شود. و فرض افراد متعدد برای آن ................. است.
5- مفاهیمی که هیچ مصداقی در عالم نداشته باشند مفهوم .......... هستند.
6- مفهوم «همه قاره های جهان» یک مفهوم ............... است.
7- مفاهیم جزئی قابل استفاده در ............. نیستند و ذهن انسان به طور ........... این قاعده را رعایت می کند.
8- ما در تعاریف خود همواره از مفاهیم ................. کمک می گیریم.
9- اگر دو مفهوم کلی از جهت صدق بر افرادشان با هم مقایسه شوند ................. حالت رخ خواهد داد.
10- رابطه «تساوی» میان دو کلی وقتی است که دو مفهوم از لحاظ محدوده ................ بر هم ........... شوند.
11- اگر رابطۀ دو مفهوم کلی به گونه ای باشد که یکی به طور کامل درون دیگری قرار بگیرد، رابطۀ ............. می گویند.
12- شکل مربوط به نسبت ............. می باشد.
13- دو مفهومی که هیچ مصداق مشترکی ندارند ............ می نامند.
14- به مفاهیمی ........... و ............. و ................ یک مفهوم دیگر هستند در اصطلاح منطق «ذاتی» می گویند.
15- مفاهیمی که با مفهوم مورد نظر ما رابطه ای دارند ولی ............آن را تشکیل نمی دهند در اصطلاح منطقی............می نامند .
16- مفهوم ذاتی از ...............قابل ..........نیست.
17- وجود ذاتی برای دات .............. نمی خواهد.
18- قبول ............برای ذات ............ هم نمی خواهد.
19- ذاتی در مقام ............. و تصور .......... برذات هستند
20- ............. ذات .............
21- تعریف کردن واستدلال یک پدیده ............... نیست.
درس چهارم منطق «اقسام ذاتی وعرضی» از صفحه
الف) سؤالات تشریحی :
1- «جنس» را توضیح دهید با ذکر مثال
2- «فصل» را توضیح دهید با ذکر مثال
3- «نوع» را توضیح دهید با ذکر مثال
4- «جنس» و «فصل» و «نوع» را تعریف کنید. در یک مثال مشخص کنید.
5- اقسام ذاتی را در کلیات پنجگانه نام ببرید. در یک مثال مشخص کنید.
6- اقسام عرضی را با ذکر مثال مشخص تعریف کنید.
7- اقسام عرضی را با هم مقایسه کنید.
8- «جنس قریب» را با ذکر مثال تعریف کنید.
9- «جنس بعید» را با ذکر مثال تعریف کنید.
10- «سلسله مراتب اجناس» را توضیح دهید.
11- «جنس عالی» یا «جنس الاجناس» را توضیح دهید.
12- سلسله اجناس «انسان» را رسم نموده جنس قریب و جنس پیرو جنس عالی را مشخص کنید.
13- سلسله اجناس «مثلث» را رسم نموده جنس قریب، جنس بعید و جنس عالی را در آن مشخص کنید.
14- «تعریف کردن از نهاد انسان سرچشمه می گیرد» این جمله را توضیح دهید.
15- با ذکر مثالی مفهوم جوهر را توضیح دهید.
16- «پیدا کردن فصل برای مفاهیم دشوار است» این جمله را توضیح دهید و راه کاری برای آن بیان کنید.
17- «یافتن فصل و جنس بر عهدۀ منطق است» این جمله را نقد کنید.
18- آیا در خارج چیزی که فقط «حیوان» باشد وجود دارد؟ توضیح دهید.
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- مفاهیم ذاتی که به بیش از یک ذات اختصاص دارند چه می گویند؟
2- ویژگی ذاتی «انسان» و «اسب» که آنها را از دیگر حیوانات جدا می کند چیست؟
3- مفهوم ذاتی که اختصاص به یک ذات دارد و او را از دیگر ذات ها متمایز می کند چیست؟
4- مجموع جنس و فصل تشکیل دهندۀ چیست؟
5- مفهوم درونی مشترک چیست؟
6- مفهوم درونی اختصاصی چیست؟
7- جنس و فصل و نوع را چه می نامند؟
8- مفاهیم بیرونی یک ماهیت که با آن ارتباط دارند چه نامیده می شوند؟
9- عرضی که لازمۀ یک نوع خاص است چه عرضی است؟
10- عرض هایی که در چند نوع یافت می شوند چه نامیده می شوند؟
11- اقسام کلی ذاتی را نام ببرید.
12- اقسام کلی عرضی را نام ببرید.
13- نزدیک ترین جنس به یک نوع چیست؟
14- جنس های دورتر از یک نوع را چه می نامند.
15- در سلسلۀ اجناس به اولین جنس چه می گویند؟
16- در سلسلۀ اجناس به آخرین جنس چه می گویند؟
17- کلمۀ «چیز» در مثال شکلات برابر با چه مفهومی در منطق است؟
18- آیا «منطق» پیدا کردن فصل و جنس را بر عهده دارد؟
19- اگر منطق عهده دار پیدا کردن جنس و فصل و ... نیست پس چه کاری بر عهدۀ منطق است؟
ج)جملات تکمیلی:
1- مفاهیم ذاتی که به بیش از یک ذات اختصاص دارد و ................ میان ذات است، این مفاهیم را «...............» می گویند.
2- مفهوم ذاتی که اختصاص به یک ذات دارد و او را از دات های دیگر ............... می سازد، .......... می گویند.
3- مفهومی که از .............. و .............. تشکیل شده، نوع می گویند.
4- جنس همان مفهوم درونی ................ و فصل مفهوم درونی ................ است و نوع مجموعۀ ............ و ............... است.
5- عرض هایی که لازمه یک نوع....... هستند را............ می گویند.
6- عرض هایی که در چند ............. یافت می شوند را ............ می گویند.
7- اقسام عرضی عبارتند از ................ و ................
8- سه مفهوم درونی، ........ و .......... و ............، ذاتیات نامیده می شوند.
9- نزدیک ترین جنس به یک نوع را «.........» و جنس های دور تر را «........» می گویند.
10- در سلسلۀ اجناس به اولین جنس «...................» و به آخرین آنها «................» یا «...............» می نامند.
11- آنچه منطق بر عهده دارد ............ جنس و فصل و عرض عام و خاص است.
12- در مربع «....................» گرچه عرضی هستند اما مربع را برای ما مشخص میکند.
د) سؤالات تستی:
1- کدام گزینه در تعریف جنس صحیح است ؟
الف) مفهوم عرضی که به بیش از یک دات اختصاص داردومشترک میان چند ذات است .
ب) مفهوم ذاتی که تنها به یک دات اختصاص داردومشترک چند ذات است .
ج) مفهوم عرضی که ومشترک چند ذات نست فقط به یک دات اختصاص دارد
د) مفهوم ذاتی که به بیش از یک دات اختصاص داردومشترک میان چند ذات است .
2- بیماری برای حیوان ...........وبرای انسان ........... به شمار می آید.
الف) عرض خاص – عرض عام ب) عرض عام- عرض خاص ج) فصل – عرض عام د) عرض خاص – فصل
3- فصل مفهوم درونی ......... ونوع مجموعه....و..... ا ست که به این مفاهیم ...... گفته می شود .
الف) اختصاصی –جنس -فصل -ذاتی
ب) اختصاصی –عرض عام-فصل –عرضی
ج) مشترک –جنس -فصل -ذاتی
د)مشترک–جنس –عرض خاص -عرضی
4- «راه رفتن »برای انسان بیانگر کدام یک از کلیات پنجگانه است ؟
الف )فصل ب)عرض خاص ج) جنس د)عرض عام
5- کدام یک از مفاهیم زیر مفاهیم درونی هستند؟
الف)جنس –عرض خاص –فصل ب) جنس –عرض عام –نوع
ج) جنس –نوع –فصل د) نوع–عرض خاص –فصل
6- فصل مفهوم درونی اختصاصی یک ذات چه نامیده می شود؟
الف)جنس ب)فصل ج)نوع د)عرض خاص
7- در سلسه مراتب اجناس انسان......... جنس قریب و .........جنس عالی است
الف)حیوان –جسم ب)جسم – جوهر ج)جوهر – حیوان د)حیوان- جوهر
و) سؤالات صحیح و غلط:
1- پیدا کردن جنس وفصل وعرض خاص وعرض عام بر عهده منطق است .
2- نزدیک ترین جنس به یک نوع را« جنس بعید » می گویند .
3- جنس دورتر از یک نوع را« جنس قریب » می گویند.
4- عرض هایی که در چند نوع یافت می شوند را عرض عام می گویند.
5- عرض هایی که لازمه یک نوع خاص هستند راعرض خاص می گویند.
6- سه مفهوم درونی جنس نوع و فصل را عرض می نامند.
7- شکل برای مثلث جنس قریب می باشد .
8- مقدار برای مثلث جنس قریب می باشد .
9- جنس عالی انسان جسم است .
10- جنس عالی مثلث مقدار پیوسته است
درس پنجم منطق «اقسام تعریف» از صفحه26 تا 29
الف) سؤالات تشریحی :
1- آیا می توان از تعریف کردن پرهیز نمود؟ چرا؟
2- معرِف و معرَف را با ذکر مثالی توضیح دهید.
3- از نظر ارسطو ذهن چند گونه تعریف انجام می دهد؟
4- چگونه تعریف از قوت بیشتری برخوردار است؟
5- اقسام چهارگانه تعریف را نام ببرید. برای هر کدام مثالی بزنید.
6- کاملترین تعریف کدام است؟ اجزای آن از چه چیزهایی تشکیل یافته است؟ تعریف کنید.
7- «حد ناقص» را تعریف کنید و در مثال «انسان» مشخص کنید.
8- «رسم تام» را تعریف کرده با تعریف «مثلث» مثالی بزنید.
9- «رسم ناقص» چگونه تعریفی است؟ «انسان» را به رسم ناقص تعریف کنید.
10- گاهی «عرض خاص» را نمی توان یافت. در این صورت باید چه کار کنیم؟
11- «شرح اسم» یعنی چه؟ توضیح دهید با ذکر مثال
12- آیا لازمۀ آشنایی با قواعد تعریف این است که حتما به تعریف دقیق و کامل اشیا برسیم؟ توضیح دهید.
13- درک درست قواعد تعریف چه کمکی به ما می کند؟
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- بخش مهمی از ادراکات ما را چه چیزی تشکیل می دهد؟
2- آنچه در پاسخ به چیستی ها می آید چیست؟
3- پایه واساس ساختار تعریف را در ذهن ما چه کسی قرار داده؟
4- در هر تعریفی اجزای تعریف چه چیزهایی هستند؟
5- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» انسان چیست؟
6- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» «حیوان متفکر» چیست؟
7- وقتی انسان را به «حیوان متفکر» می گوییم به کار انجام گرفته چه می گویند؟
8- ارسطو معتقد است ذهن چند گونه تعریف انجام می دهد؟
9- کاملترین تعریف کدام است؟
10- اجزای تشکیل دهندۀ «حد تام» چیست؟
11- اجزای تشکیل دهندۀ «حد ناقص» چیست؟
12- «رسم تام» از چه چیز هایی تشکیل یافته است؟
13- «رسم ناقص» از چه چیز هایی تشکیل یافته است؟
14- اگر در تعریف «مثلث» بگوییم «شکلی است چهار ضلعی» از چه نوع تعریفی استفاده کردیم؟
15- اگر در تعریف «انسان» بگوییم «حیوان » از چه نوع تعریفی استفاده کرده ایم؟
16- اگر در تعریف «مثلث» بگوییم «کمیت سه زاویه ای» چه نوع تعریفی است؟
17- اگر در تعریف «انسان» بگوییم «جسم ابزار ساز» چه نوع تعریفی است؟
18- میان تعریف به حد و تعریف به رسم کدام یک قوی تر است؟
19- میان تعریف تام و تعریف ناقص کدام یک قوی تر است؟
20- چهار نوع تعریف باید از چه چیزی پیروی کنند؟
21- انسان با تلفیق چه چیز هایی میتواند به عرض خاص برسد؟
22- گاهی انسان به جای تعریف، یک مفهوم را معنا می کند. در منطق به آن چه می گویند؟
23- مفهوم «چیز» و «واحد» را تعریف کنید.
24- انجام دقیق و کامل تعریف اشیاء چگونه است؟
25- درک درست چه چیزی به ما کمک میکند که تعریف منطقی ارائه دهیم؟
ج)جملات تکمیلی:
1- بخش مهمی از ادراکات ما را ............ تشکیل می دهند زیرا از ............. نمی توان پرهیز کرد.
2- بخش مهمی از دانش ما پاسخ به ........... هاست و این پاسخ چیزی جز ......... نیست.
3- پایه و اساس ساختار ......... را خدای مهربان در ............ قرار داده است.
4- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» انسان را «...................» یعنی ............... می نامند.
5- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» حیوان متفکر را «.......» یعنی ............... می نامند
6- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» به کاری که انجام گرفته ....... می گویند.
7- ارسطو تشخیص داد که .............. با استفاده از مفاهیم درونی و بیرونی، ................. تعریف انجام میدهد.
8- ارسطو تذکر داده که ................... باید در هر چهار قسم آن موجود باشد.
9- بسته به اینکه ............... بشر و اینکه چه محدوده ای از مفاهیم درونی و بیرونی پی ببرد، تعریف از ............. بیشتری برخوردار
خواهد بود.
10- شناخت فصل به شناخت ................. شیی می انجامد تا شناخت عرض خاص که مفهوم ............... شیی است.
11- جنس قریب از .............. و .............. شیی حکایت می کند.
12- در تعریف به ................... باید مهمترین و نزدیکترین مفاهیم ................. یعنی جنس قریب و فصل ذکر شود.
13- در تعریف به حد ناقص، یکی از ........... و ............... استفاده می شود.
14- تعریف مثلث به شکل دارای سه زاویه، .................، می باشد
15- تعریف انسان به «جسم ابزار ساز»، .................، می باشد.
16- تعریف به ........ قوی تر از تعریف به رسم و تعریف تام قوی تر از ....... است.
17- همه چهار نوع تعریف از .............. و ............ بیان شده بیرونی می کنند.
18- انسان به طور ................ از همه‌ی این اقسام تعریف استفاده می کند.
19- اگر عرض خاص قابل کشف باشد انسان مجموعه ای از ............... را با هم تلفیق می کند تا ............... آن ها عرض خاص شود.
20- گاهی انسان به جای تعریف یک مفهوم آن را .............. می دهد و معنا می کند. در منطق به آن ............. می گویند.
د) سؤالات تستی:
1- «مقدار دارای سه زاویه»در تعریف مثلث چه نوع تعریفی است ؟
الف) حدتام ب) حد ناقص ج) رسم تام د) رسم ناقص
2- در عبارت «انسان، حیوان متفکر است» انسان را «.......» یعنی ............... می نامند.
الف) معرِف- معرَف ب) معرَف- معرِف
ج)استدلال -معرَف د)تعریف -استدلال
3- تعریف انسان به«جسم ضاحک» کدام قسم از تعاریف منطقی است ؟
الف) حدتام ب) حد ناقص ج) رسم تام د) رسم ناقص
4- در تعریف کامل باید مهم ترین و نزدیک ترین مفاهیم..... یعنی .....و .....را پیدا کرده در کنار هم قرار دهیم .
الف)بیرونی – جنس قریب – فصل
ب) درونی – جنس قریب – فصل
ج) بیرونی – جنس بعید– عرض خاص
د) درونی – جنس بعید– عرض خاص
5- تعریفی که در آن از جنس قریب و عرض خاص استفاده شود چه نوع تعریفی است ؟
الف) حدتام ب) حد ج) رسم تام د) رسم ناقص
6- کدام یک از موارد ذیل شرح اسم است ؟
الف)انسان :حیوان متفکر
ب) مثلث :شکل سه ذاویه ای
ج) مربع :شکلی چهار ضلعی که ضلع ها عمود برهم اند
د) علم :دانستن واگاهی
7- کدام یک از مفاهیم زیر قابل تعریف نیست ؟
الف) قضیه ب)زاویه ج)واحد د) علم
و) سؤالات صحیح و غلط:
8- تعریف به رسم قوی تر از تعریف به حد است.
9- تعریف مثلث به مقدار پیوسته ای که مجموع زوایای آن 180 درجه است تعریف به حد ناقص است.
10- درعبارت «انسان، حیوان متفکر است» حیوان متفکر را « معرَف » می نامند
11- تعریف جسم به جوهر قابل ابعاد سه گانه تعریف به رسم تام است .
12- تعریف علم به" دانستن وآگاهی " رسم تام است .
13- مفهوم" واحد "را می توان به حد تام تعریف کرد .
14- تعریفی که در آن انسان از جنس قریب و عرض خاص بهره می برد "رسم تام " است.
15- پایه واساس ساختار تعریف را فلاسفه در ذهن ما قرار داده اند.
16- شناخت فصل به شناخت دقیق یک شئی نمی انجامد.
17- تعریف دقیق وکامل اشیا نه لازم است نه ممکن .
18- شناخت عرض خاص به شناخت دقیق شئی می انجامد.
19- تعریف انسان به حیوانی که توانایی شعر گفتن دارد "رسم تام " است.
درس ششم منطق « جایگاه قضیه در استدلال » از صفحه 30 تا 36
الف) سؤالات تشریحی :
1- عالی ترین فعالیت ذهن بشر چیست؟ توضیح دهید.
2- چگونه انسان می تواند استدلال های قوی تر و پیچیده تری ارائه دهد؟
3- «نتیجه استدلال» چیست؟ با ذکر مثالی توضیح دهید.
4- آیا در فرایند استدلال کردن اشتباه صورت می گیرد؟ توضیح دهید.
5- چگونه می توان در فرایند استدلال به بهره برداری سریع تر، درست تر و آسان تر دست یافت؟
6- «ماده» و «صورت» استدلال را با ذکر مثالی توضیح دهید.
7- «مادۀ» استدلال را تعریف کنید.
8- «صورت» استدلال را تعریف کنید.
9- جایگاه قضیه در استدلال چگونه است؟ توضیح دهید.
10- محتوای قضایا از چه راههایی به دست می آید؟
11- منطق با حملی هایی سر و کار دارد؟ توضیح دهید.
12- «قضیه» را تعریف کنید.
13- «قضیه حملی» را با ذکر مثال توضیح دهید.
14- «قضیه شرطی» را با ذکر مثال توضیح دهید.
15- اجزای تشکیل دهندۀ ساختمان قضیۀ حملی را در یک مثال مشخص کنید.
16- اجزای تشکیل دهندۀ ساختمان قضیه شرطی را در یک مثال مشخص کنید.
17- آیا همیشه در قضیه حملی «موضوع» کلمه ای است که در ابتدا ذکر می شود؟ توضیح دهید.
18- آیا در قضیه شرطی «مقدم» جمله ای است که حتماً در ابتدا می آید؟ توضیح دهید.
19- قضیه «حملی» را با قضیه «شرطی» مقایسه کنید.
20- نوع قضیه زیر را مشخص کنید سپس اجزای تشکیل دهندۀ آن را بنویسید.
1- هرگاه شما را می بینم، خوشحال می شوم.
2- عقل سالم در بدن سالم است.
ب) سؤالات پاسخ کوتاه:
1- اگر سوال با «چرا» باشد آنچه در جواب می آید چیست؟
2- عالی ترین فعالیت ذهن بشر که با سرشت او آمیخته چیست؟
3- اگر انسان توانایی استدلال را تکامل دهد چه توانایی هایی کسب می کند؟
4- هر استدلال ترکیبی از چند قضیه است؟
5- در استدلال به قضیه ای که از دو قضیه دیگر بوجود می آید چه می گویند؟
6- چگونه می توان به بهره برداری سریع تر و درست تر از استدلال دست یافت؟
7- شکل و چگونگی قرار گرفتن جملات در کنار یکدیگر در فرایند استدلال را چه می نامند؟
8- محتوایی را که در جملات استدلال قرار می گیرد چه می نامند؟
9- صورت استدلال را در چگونه قالب هایی می توانیم قرار دهیم؟
10- ترکیب قضایای استدلال چگونه است؟
11- الفاظ و کلمات مرکبی که یک جمله با معنی را می سازد و دربارۀ چیزی خبر می دهد در اصلاح منطق چیست؟
12- اقسام قضیه را در اولین مرحله بنویسید.
13- اگر قضیه ای صفتی یا حالتی از چیزی را بیان کند چه نوع قضیه ای است؟
14- اگر در ساختن قضیه از شرط استفاده کنید، چه نوع قضیه ای بیان کرده اید؟
15- اجزای تشکیل دهنده قضیه حملی چند تا است؟
16- اجزای قضیه حملی را نام ببرید.
17- اجزای تشکیل دهنده قضیه شرطی چند تا است؟
18- اجزای قضیه شرطی را نام ببرید.
19- در قضیه ذیل اجزای آن را مشخص کنید.
"هرگاه خورشید برآید روز است."
20- در قضیه ذیل اجزای آن را مشخص کنید.
"سعادت انسان ها به علم و ایمان آنها بستگی دارد."
ج)جملات تکمیلی:
1- اگر سوال با «چرا» باشد آنچه در جواب می آید یک............است
2- ........... و ......... عالی ترین فعالیت ذهن بشر است.
3- استدلال با ............. انسان آمیخته است.
4- اگر انسان توانایی استدلال را تکامل دهد استدلال های ........... و ..............ارائه می کند.
5- باشناخت دقیق استدلال می توان به بهره برداری....... ...... و.....دست یافت .
6- هر استدلال ترکیبی از ......قضیه است که با رعایت شرایطی به قضیه دیگری منجر می شود که به آن« ...........» می گویند.
7- شکل و چگونگی قرار گرفتن جملات در کنار یکدیگر « ...........» ومحتوایی را که در جملات قرار می گیرند « ...........» می نامند
8- استدلال از ترکیب ........... قضایا با یکدیگر ساخته می شوند.
9- محتوای قضایا از راههای گوناکونی چون .......... و.......... و ......... و..........به دست می آید.
10- الفاظ و کلمات مرکبی که یک جمله با معنی را می سازد و دربارۀ چیزی خبرمی دهند ............. نامیده می شود.
11- قضیه در اولین مرحله به........... و ............تقسیم می شود
12- قضایای حملی .........و.........از چیزی را بیان می کنند.
13- ساختمان قضایای حملی از .........و......... و......... تشکیل شده است .
14- اجزای قضایای شرطی از .........و......... تشکیل شده است .
15- محمول باید.........و......... موضوع باشد چه اول بیاید چه بعد
16- قضیه از جمله های ..............تشکیل می شود.
17- صورت استدلال را در قالب ........... نشان می دهیم تا در هر زمان متناسب با........ و محتوایی که داریم استدلال خود رابیان کنیم .
18- در قضیه "پایتخت ایران تهران است " موضوع. .........و محمول ...... می باشد.
19- قضیه خبری است که می توان راجع به.........و......... آنها سخن گفت .
20- مقدم به لحاظ .........مقدم است وتالی به لحاظ .........دنباله مقدم است .
د) سؤالات تستی:
1- عالی ترین فعالیت ذهن بشر چیست ؟
الف) قوانیت علمی ب) قرارداد اجتماعی ج)استدلال د)تعریف
2- هر استدلال منطقی ترکیبی از چند قضیه است
الف) حداقل دو قضیه ب) حداکثر دو قضیه
ج) حداقل یک فضیه د) حداکثر یک فضیه
3- در مورد عبارت "آیا تکالیف خود را خوب انجام داده اید"کدام گزینه صحیح است
الف)جمله خبری صادق ب) جمله خبری کادب
ج) جمله انشایی د) جمله شرطی
4- در قضیه «پایتخت ایران تهران است » « تهران » چه نامیده می شود ؟
الف) موضوع ب) محمول ج)نسبت د) مقدم
5- شکل وچگونگی قرار گرفتن جملات کنار یکدیگر را.........می نامند ؟
الف) مقدمه استدلال ب) ماده استدلال
ج) نتیجه استدلال د) صورت استدلال
6- محتوایی را که در جملات استدلال قرار می گیرند........ می نامند ؟
الف) صورت استدلال ب) ماده استدلال
ج) مقدمه استدلال د) نتیجه استدلال
7- قضیه شرطی از دو جز شکل گرفته که به آنها ....... و ....... می گویند .
الف) تالی _ مقدم ب) مقدم _ محمول
ج) موضوع _ محمول د) مقدم _ تالی
و) سؤالات صحیح و غلط:
1- استدلال کردن و دلیل آوردن عالی ترین فعالیت ذهن بشر است .
2- با شناخت دقیق ماهیت استدلال نمی توان به بهره برداری سریع تر ودرست تر وآسان تر دست یافت.
3- شکل جملات کنار یکدیگر را « ماده » ومحتوای جملات را « صورت » می نامند
4- یکی از راههای کسب محتوای قضایا قرارداد اجتماعی است .
5- قضیه « من معلم خود را دوست دارم » یک قضیه شرطی است .
6- اجزای قضیه حملی عبارتند از:مقدم وتالی
7- در قضیه « توانا بود هرکه دانا بود » « توانا بود » تالی است .
8- محمول باید وصف و حالت موضوع باشد چه اول بیاید چه بعد.
9- گاه فرایند استدلال با موانع متعددی برخورد می کند .
10- قضیه حملی از سه جز تشکیل شده است .
11- قضیه شرطی از سه جز تشکیل شده است .
12- استدلال از ترکیب قانونمند قضایا با یکدیگر ساخته می شود .
درس هفتم منطق « اقسام قضیه حملی وشرطی »
از صفحه 37 تا 45
الف) سؤالات تشریحی :
1- اقسام قضیه حملی را با ذکر مثال توضیح دهید.
2- سور قضیه چیست ؟با ذکر مثال توضیح دهید.
3- «موجبه وسالبه » یعنی چه؟ با ذکر مثالی توضیح دهید.
4- مهمترین اقسام " قضیه محصوره" را نام ببرید با ذکر مثال .
5- اقسام" قضیه شرطی" را با ذکر مثال توضیح دهید
6- رابطه مقدم و تالی را در قضایای شرطی متصل با ذکر مثال توضیح دهید.
7- قضیه "شرطی متصل "را با ذکر مثال تعریف کنید.
8- قضیه "شرطی منفصل" را با ذکر مثال تعریف کنید.
9- چرا منفصله را نیز شرطی نامیده اند ؟
10- اقسام قضیه" شرطی منفصل" را با ذکر مثال نام ببرید.
11- "منفصل حقیقی" را همراه با رسم جدول مربوطه توضیح دهید.
12- "منفصل غیر قابل جمع در صدق " را همراه با رسم جدول مربوطه توضیح دهید
13- "منفصل غیر قابل جمع در کذب " را همراه با رسم جدول مربوطه توضیح دهید
14- نام دیگر قضیه منفصل" مانعه الجمع" چیست؟ چرا؟
15- نام دیگر قضیه منفصل" مانعه الرفع" چیست؟ چرا؟.
16- صورت کلی قضایای "شرطی متصل" راباذکر مثال شرح دهید .
17- صورت کلی قضایای "شرطی منفصل" راباذکر مثال شرح دهید .
18- اقسام قضایای حملی را در قضایای ذیل مشخص کرده برای آن دلبل بیاورید
1-هر امامی معصوم است
2-حواریون حضرت عیسی( ع) دوازده نفر بودند.
19- با رسم نمودار به صورت درختی "اقسام قضایا "را کامل توضیح دهید.
20- نوع قضایای منفصل زیر را مشخص کنید سپس جدول مربوط به آن را رسم کنید.
1- این انگشتر یا طلاست یا نقره .
2- برای پیدایش شب وروز یازمین یا خورشید حرکت می کند.
3- علم یا تصور است یا تصدیق
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
1- اقسام قضیه حملی را نام ببرید .
2- اگر موضوع قضیه یک" شخص" یا یک" شیئ خاص" باشد چه نوع قضیه ای است ؟
3- اگر موضوع قضیه یک مجموعه مشخص باشد چه نوع قضیه ای است ؟
4- در منطق به نشانه هایی که باعث می شوند دایره مصادیق مشخص شود چه نامیده می شود؟
5- درقضیه" کلی "از چه سوری استفاده می شود؟
6- اگر از سور بعضی استفاده در قضیه محصوره استفاده شود چه قضیه ای است ؟
7- مهمترین قضایای حملی را نام ببرید .
8- "او با خوشحالی به کلاس آمد" چه نوع قضیه ای است ؟
9- قضیه ای که در آن به پیوستگی واتصال یا عدم پیوستگی واتصال دو نسبت حکم شده باشد چه نوع قضیه ای است؟
10- مقدم مستلزم چیست ؟
11- تالی تابع چیست؟
12- در قضیه شرطی متصل جمله ای که با معنای اگر شروع می شود چیست؟
13- در قضیه شرطی متصل جمله ای که در معنای تابع است چیست؟
14- اساسا ماهیت قضیه شرطی متصل چیست؟
15- قالب کلی قضیه شرطی متصل چیست؟
16- قالب کلی قضیه شرطی منفصل چیست؟
17- اقسام قضیه شرطی منفصل را نام ببرید .
18- قضیه ای که در آن هم درست بودن دو طرف قضیه محال است وهم غلط بودن آن ها چه قضیه ای است؟
19- جدول" منفصل غیر قابل جمع در کذب" را رسم کنید
20- نوع قضایای منفصل زیر را مشخص کنید :
1- این درخت یا درخت آلبالو است یا گیلاس
2- هرشیئ یا علت است یا معلول
ج) جملات تکمیلی:
1- قضیه حملی در ابتدا به دو قسم ......... و ............تقسیم می شوند .
2- اگر موضوع قضیه یک" شخص" یا یک" شیئ خاص" باشد به آن ............. می گویند .
3- اگر موضوع قضیه یک مجموعه مشخص باشد به آن ............. می گویند .
4- در منطق به نشانه هایی که باعث می شوند دایره مصادیق مشخص شود..... می گویند .
5- اگر از سور .......... و یا ............. استفاده شود قضیه کلی است .
6- اگر از سور بعضی در قضیه محصوره استفاده شود قضیه............... است.
7- اقسام قضیه شرطی عبارتند از ....................... و ...............................
8- قضیه ای که در آن به پیوستگی واتصال یا عدم پیوستگی واتصال دو نسبت حکم شده باشد......... است
9- در قضیه شرطی متصل ............مستلزم ............... است
10- در قضیه شرطی متصل .............تابع ............. است
11- در قضیه شرطی متصل مقدم ............... تالی است و یا تالی ..............مقدم است .
12- در قضیه شرطی متصل جمله ای که با معنای اگر شروع میشود ............ و جمله ای که در معنای تابع است ....... نامیده می شود .
13- در حقیقت نوعی ............ میان مقدم وتالی برقرار است واساسا ماهیت قضیه شرطی متصل همین ........ است .
14- قالب کلی قضیه شرطی متصل........... و قالب کلی قضیه شرطی منفصل......... است .
15- اقسام قضیه شرطی منفصل عبارتند از ......... و............ و.............
16- قضیه ای که در آن هم درست بودن دو طرف قضیه محال است وهم غلط بودن آن ها را ............... می نامند .
17- قضیه ای که محال است دو طرف آن ........... باشد اما می تواند هردو طرف ............ باشد را مانعه الجمع نامیده اند
18- قضیه ای که محال است دو طرف آن ........... باشد اما می تواند یک طرف درست وطرف دیگر غلط باشد ویا هردو طرف ............ باشد را" مانعه الرفع" نامیده اند
19- به قضیه مانعه الرفع" .................." نیز گفته اند .
20- مهمترین قضایای حملی محصوره عبارتند از ...... و...... و ....... و.......
د) سؤالات تستی:
1- نوع قضیه را به ترتیب در مثالها مشخص کنید :
"هر امامی معصوم است " "حواریون حضرت عیسی (ع)دوازده نفربودنند "
الف)موجبه جزئی –شخصیه فردی
ب) موجبه جزئی –شخصیه جمعی
ج) موجبه کلیه –شخصیه فردی
د) موجبه کلیه–شخصیه جمعی
2- نوع قضایای محصوره زیر را مشخص کنید :
"بعضی مارها سمی هستند " هر شاعری خوش ذوق است " هیچ ظلمی پسندیده نیست"
الف)موجبه کلیه - موجبه جزئی _ سالبه جزئی
ب) موجبه جزئی _ سالبه جزئی - موجبه کلیه
ج) موجبه جزئی- موجبه کلیه - سالبه کلیه
د) موجبه کلیه _ سالبه جزئی- سالبه کلیه
3- نوع قضایای منفصل زیر را مشخص کنید :
"علم یا تصور است یا تصدیق " "این انگشتر یا طلا است یا نقره "
الف)حقیقی - مانعه الرفع ب) حقیقی - مانعه الجمع
ج) مانعه الجمع – مانعه الخلو د) مانعه الجمع – حقیقی
4- قضیه ای که محال است هر دو طرف آن درست باشد اما می تواند هر دو طرف غلط باشد.........نامیده می شود .
الف) مانعه الرفع ب) مانعه الجمع ج) حقیقی د) مانعه الخلو
5- قضیه ای که محال است هر دو طرف آن غلط باشد اما می تواند هر دو طرف درست باشد.........نامیده می شود .
الف) مانعه الرفع ب) مانعه الجمع ج) حقیقی د) مانعه الخلو
6- در قضایای شرطی......مستلزم....... است ویا......تابع....... است.
الف) تالی مقدم مقدم تالی ب) تالی تالی مقدم مقدم
ج) مقدم تالی مقدم تالی د) مقدم تالی تالی مقدم
7- درقضیه محصوره اگر از سور«هر» ویا «..... » استفاده شود قضیه....... است واگر از سور «بعضی»استفاده شود قضیه....... است.
الف) هیچ جزئی کلی ب)برخی جزئی کلی
ج) هیچ کلی جزئی د) برخی کلی جزئی
و) سؤالات صحیح و غلط:
1- سور «بعضی» نشاندهنده قضیه جزئی است .
2- قضیه «هر انسانی عدالت خواه است » قضیه شخصیه است .
3- قضیه «هیچ انسانی مجبور نیست » قضیه سالبه جزئیه است .
4- قالب کلی قضایای شرطی با«اگر - آنگاه » همراه است .
5- در قضیه منفصله هم حکم مشروط است .
6- به قضیه« مانعه الجمع» « مانعه الخلو» هم گفته اند.
7- قضیه« برای پیدایش شب وروز زمین یا خورشید حرکت می کنند » مانعه الجمع است .
8- قضیه« اوبا خوشحالی به کلاس آمد »قضیه شخصیه است .
9- انسان به طور طبیعی در استدلال های خود از قضایای محصوره استفاده می کند .
10- قضایای شرطی که به صورت « الف ب است یا ج است »در بیایند شرطی منفصل نام می گیرند .
درس هشتم"احکام قضایای حملی"
از صفحه 46 تا 56
الف) سؤالات تشریحی :
1- اگرموضوع محمول ونسبت دو قضیه حملی را مقایسه کنیم چند حالت می تواند به وجود آید نام ببرید ؟
2- تباین را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
3- تماثل را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
4- تشابه را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
5- تقابل را تعریف کرده چهار حالت آن رانام ببرید ؟
6- تضاد را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
7- تناقض را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
8- تداخل را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
9- تداخل تحت تضاد را تعریف کرده با ذکر مثال توضیح دهید ؟
10- جدول" تقابل تضاد" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید ؟
11- جدول" تقابل تناقض" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید ؟
12- جدول" تقابل تداخل" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید ؟
13- جدول" تقابل تحت تضاد" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید ؟
14- رابطه "عکس" را با ذکر مثال توضیح دهید ؟
15- جدول" عکس مستوی" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید ؟
16- جدول" عکس نقیض" را با ذکر مثال رسم کرده توضیح دهید
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
17- دو قضیه ای که موضوع ومحمول آن ها با یکدیگر متفاوت باشند چه نامیده می شوند ؟
18- دو قضیه ای که موضوع آن ها یکسان ومحمولشان متفاوت باشند چه نامیده می شوند ؟
19- دو قضیه ای که موضوع آن ها فرق دارد ومحمولشان یکی باشند چه نامیده می شوند ؟
20- دو قضیه ای که موضوع ومحمول آن ها یکی است ولی در سور یا نسبت یا هر دومتفاوت باشد چه نامیده می شوند ؟
21- اقسام تقابل رانام ببرید ؟
22- دوقضیه ای که سور هردو کلی است ولی از نظر نسبت یکی موجبه ودیگری سالبه چیست ؟
23- دوقضیه ای که هم در سور و و هم در نسبت تفاوت دارند چیست ؟
24- دوقضیه ای که هردو دارای سور جزیی ولی در نسبت متفاوتند چیست ؟
25- در کدام حالت تقابل گفته اند :" جمع دو ضد محال ولی رفع آن دو ممکن است" ؟
26- در کدام حالت تقابل گفته اند :" اجتماع وارتفاع نقبضین محال است" ؟
27- نقیض قضیه" ابن سینا فیلسوف مشایی است" چیست ؟
28- در عکس مستوی چرا "موجبه کلیه" به" موجبه جزییه "منعکس می شود؟ ؟
29- عکس مستوی" بعضی انسانها خوش ذوق نیستند" چیست ؟
30- عکس نقیض"هر شاعری خوش ذوق است" چیست ؟
31- عکس نقیض"بعضی مسلمانان دروغگو هستند " چیست ؟
32- تداخل " هر الف ب است " را بنویسید ؟
ج) جملات تکمیلی :
33- احکام قضایای حملی عبارتند از ........... و ........... و........... و........... .
34- دو قضیه ای که هم موضوع وهم محمول آن ها با یکدیگر متفاوتند....... نامیده می شوند.
35- دو قضیه ای که موضوع آن ها فرق دارد ومحمولشان یکی باشند........ نامیده می شوند.
36- دو قضیه ای که موضوع ومحمول آن ها یکی است ولی در سور یا نسبت یا هر دومتفاوت باشد........... نامیده می شوند.
37- دو قضیه ای که موضوع ومحمول آن ها با یکدیگر متفاوت باشند.......... نامیده می شوند.
38- دوقضیه ای که سور هردو کلی است ولی از نظر نسبت یکی موجبه ودیگری سالبه باشد........... نامیده می شود .
39- دوقضیه ای که هم در سور و هم در نسبت تفاوت دارند ........... نامیده می شود.
40- دوقضیه ای که هردو دارای سور جزیی ولی در نسبت متفاوتند ........... نامیده می شود.
41- در حالت تقابل تضاد گفته اند :" جمع دو ضد......... ولی رفع آن دو......... است" .
42- در حالت .........گفته اند :" اجتماع وارتفاع نقبضین محال است" .
43- در حالت ......... گفته اند :" جمع دو ضدمحال ولی رفع آن دوممکن است" .
44- نقیض سالبه جزییه ..........است وعکس مستوی سالبه جزییه ............. است .
45- عکس نقیض موجبه کلیه ........ و عکس مستوی موجبه کلیه ..... است .
46- هرگاه یک قضیه موجبه کلیه درست باشد قطعا سالبه کلیه متضاد آن ...... است .
47- تداخل وتداخل تحت تضاد "هر انسانی ناطق است " به ترتیب عبارت است از ...... و.....
48- تضاد وتناقض " بعضی انسانها فیلسوف هستند " به ترتیب عبارت است از ......و............
د) سؤالات تستی :
49- دو قضیه متباین در چه چیزی متفاوتند ؟
الف) موضوع ب) محمول ج) نسبت د) گزینه الف و ب
50- دو قضیه متشابه در چه چیزی متفاوتند ؟
الف) موضوع ب) محمول ج) نسبت د) سور
51- اگر دو قضیه در سور ونسبت متفاوت باشند چه نسبتی میان آن ها وجود دارد؟
الف) تباین ب) تماثل ج) تشابه د) تقابل
52- در کدام حالت تقابل گفته اند :" جمع دو ضد محال ولی رفع آن دو ممکن است" ؟
الف) تضاد ب) تناقض ج) تداخل د) تداخل تحت تضاد
53- تضاد" و"تقابل تحت تضاد" قضیه:" هیچ انسانی کامل نیست "به ترتیب در کدام گزینه است ؟
الف )هر انسانی کامل است - ندارد
ب) ندارد - بعضی انسانها کامل یستند
ج )هیچ کاملی انسان نیست - ندارد
د) ندارد - بعضی کامل ها انسان هستند
54- "عکس مستوی " و" عکس نقیض " قضیه : "هر شا عری خوش ذوق است" به ترتیب کدام است ؟
الف )بعضی خوش ذوق ها شاعر نیستند - بعضی غیر خوش ذوق ها شاعرند
ب) هر خوش ذوقی شاعر است - هیچ غیرخوش ذوقی شا عر نیست
ج )بعضی خوش ذوق ها شاعرند – هیچ غیرخوش ذوقی شا عر نیست
د) بعضی خوش ذوق ها شاعرند - بعضی غیر خوش ذوق ها شاعرنیستند
55- مورد استثنا در عکس نقبض در کدام یک از محصورات چهار گانه است ؟
الف)موجبه کلیه ب) موجبه جزییه ج) سالبه کلیه د)سالبه جزییه
ه) جملات صحیح و غلط :
56- دو قضیه وقتی با هم متباین اند که موضوع آن ها یکسان ومحمولشان متفاوت باشد .
57- دوقضیه ای که سور هردو کلی است ولی از نظر نسبت یکی موجبه ودیگری سالبه باشد "متماثل " نامیده می شود
58- دوقضیه ای که موضوع ومحمول آن ها یکی است ولی در سور و در نسبت تفاوت دارند" تقابل" نامیده می شود
59- هرگاه یک قضیه موجبه کلیه درست باشد قطعا سالبه کلیه متضاد آن غلط است .
60- موارد استثنا در"تحت تضاد "این است که موجبه کلیه وسالبه کلیه" تحت تضاد" ندارد .
61- موجبه کلیه عکس نقیض ندارد .
62- عکس مستوی " هر شیرازی ایرانی است" می شود :"بعضی ایرانی ها شیرازی هستند
63- در حالت "تداخل" گفته اند :" جمع دو ضدمحال ولی رفع آن دوممکن است" .
64- موجبه کلیه درعکس مستوی به موجبه جزییه منعکس می شود وموجبه جزییه به موجبه جزییه .
65- تداخل قضیه" بعضی مسلمانان دروغگو هستند" می شود : " هر مسلمانی دروغگو است "
این جدول را کامل کن:
تضاد | نقیض | عکس نقیض مخالف | عکس مستوی | اصل قضیه |
|
|
|
| هیچ حشره ای مهره دار نیست |
|
| هیچ غیرآسیایی ایرانی نیست |
|
|
هرانسانی سنگ است |
|
|
|
|
| هر کتابی مفید است |
|
|
|
|
|
| بعضی مسلمانان ایرانی هستند |
|
|
|
|
| هر پرستویی پرنده است |
|
| بعضی غیر گیاهان حیوان هستند |
|
|
|
|
|
| بعضی پرندگان تخم گذار نیستند |
|
|
| بعضی گردها گردو هستند |
|
هیچ پستانداری مهره دار نیست |
|
|
|
|
| بعضی عالم ها دنیاپرست هستند |
|
|
|
این جدول را کامل کن:
تقابل تحت تضاد | تداخل | تناقض | تضاد | اصل قضیه |
|
|
|
| هرگلی زیبا است |
بعضی انسان ها شاعر نیستند |
|
|
|
|
|
| بعضی دانشجویان دیپلمه نیستند |
|
|
|
|
|
| بعضی شترها دو کوهانه اند |
|
|
| هر مسکری حلال است |
|
| هیچ نمازی واجب نیست |
|
|
|
|
|
|
| هیچ عملی بی پاداش نمی ماند |
| هر فیلسوفی ریاضی دان است |
|
|
|
به این جدول توجه کن :
جدول احکام قضایای حملی
تشابه | تماثل | تباین | اصل قضیه
|
تغییر در موضوع | تغییر در محمول | تغییر در موضوع و محمول | قضایای محصوره
|
هر شاعری انسان است |
هر انسانی ضاحک است |
هرسنگی جسم است | موجبه کلیه هرانسانی ناطق است
|
بعضی مایعات جیوه هستند |
بعضی فلزات نقره هستند |
بعضی اسبها سفید هستند | موجبه جزییه بعضی فلزات جیوه هستند
|
هیچ اسبی سنگ نیست |
هیچ انسانی گیاه نیست |
هیچ گیاهی فلز نیست | سالبه کلیه هیچ انسانی سنگ نیست
|
بعضی هنرمندها شاعر نیستند |
بعضی انسانها فیلسوف نیستند |
بعضی لباسها سفید نیستند | سالبه جزییه بعضی انسانها شاعر نیستند
|
به این دو جدول توجه کن وآن را حفظ کن:
جدول احکام قضایای حملی
تداخل تحت تضاد
| تداخل
| تناقض
| تضاد
| اصل قضیه
| ||
تغییر در نسبت فقط سور جزیی
| تغییر در سور | تغییر در سور ونسبت | تغییر در نسبت فقط سور کلی | محصورات چهارگانه
| ||
ندارد | موجبه جزییه بعضی شاعرها انسان هستند | سالبه جزییه بعضی شاعرها انسان نیستند | سالبه کلیه هیچ شاعری انسان نیست | موجبه کلیه هر شاعری انسان است
| ||
سالبه جزییه بعضی مسلمانان اروپایی نیستند | موجبه کلیه هر مسلمانی اروپایی است | سالبه کلیه هیچ مسلمانی اروپایی نیست | ندارد | موجبه جزییه بعضی مسلمانان اروپایی هستند
| ||
ندارد | سالبه جزییه بعضی انسانها سنگ نیستند | موجبه جزییه بعضی انسانها سنگ هستند | موجبه کلیه هر انسانی سنگ است | سالبه کلیه هیچ انسانی سنگ نیست
| ||
موجبه جزییه بعضی فلزات جیوه است | سالبه کلیه هیچ فلزی جیوه نیست | موجبه کلیه هرفلزی جیوه است | ندارد | سالبه جزییه بعضی فلزات جیوه نیست
| ||
عکس نقیض | عکس مستوی | اصل قضیه
| ||||
سالبه کلیه هیچ غیر ایرانی تهرانی نیست |
موجبه جزییه بعضی ایرانی ها تهرانی هستند |
موجبه کلیه هر تهرانی ایرانی است | ||||
ندارد
|
موجبه جزییه بعضی ایرانی ها مسلمان هستند |
موجبه جزییه بعضی مسلمانان ایرانی هستند | ||||
موجبه جزییه بعضی غیرمعربها حرف است |
سالبه کلیه هیچ معربی حرف نیست |
سالبه کلیه هیچ حرفی معرب نیست | ||||
موجبه جزییه بعضی غیر مسلمان شاعر هستند |
ندارد
|
سالبه جزییه بعضی شاعرها مسلمان نیستند | ||||
درس نهم"استدلال(ترکیب قانونمند قضایا)"
الف) سؤالات تشریحی :
1- پیشرفتهای علمی اجتماعی فلسفی ودینی انسان به کدام استعداد خدادای او وابسته است ؟توضیح دهید.
2- استدلال یا دلیل آوردن تابع چیست؟
3- استدلال را تعریف کرده سازماندهی آن را بنویسید .
4- آیا در استدلال از دانسته های قبلی بهره می بریم ؟ توضیح دهید.
5- اقسام استدلال را نام برده هر یک را به اختصار توضیح دهید .
6- تمثیل را با ذکر مثال توضیح دهید .
7- آیا تمثیل قابل اعتماد است؟چرا؟
8- موارد کاربرد تمثیل رابنویسید .
9- استقرا را تعریف کرده اقسام آن را نام برده با ذکر مثال توضیح دهید .
10- قیاس را با ذکر مثال توضیح دهید .
11- قیاس چند جنبه دارد ؟توضیح دهید .
12- استقرای ناقص " را با ذکر مثال توضیح دهید .
13- استقرای تام " را با ذکر مثال توضیح دهید .
14- آیا قیاس جزیی از منطق است ؟ توضیح دهید
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
15- تفکر برای پاسخ دادن به چه سوالاتی است ؟
16- ذهن چگونه وبا چه قانونمندی به " چراها "پاسخ می دهد ؟
17- استدلال یا دلیل آوردن تابع چگونه قوانینی است ؟
18- ترکیب قانونمند قضایا ی معلوم برای رسیدن به نتیجه " چیست؟
19- (مقدمه اول +مقدمه دوم === نتیجه ) این ساختار چیست ؟
20- استدلالی که در آن به دلیل تشابه میان دو موضوع حکم یکی را به دیگری نسبت می دهیم چه نوع استدلالی است ؟
21- پی بردن از" جزیی به کلی " چه نوع استدلالی است ؟
22- وقتی همه موارد جزیی آزموده نشود با آزمایش چند مورد نتیجه را به کل سرایت دهیم چه نوع استقرای است ؟
23- عالی ترین شکل استدلال چیست؟
24- پی بردن از" کلی به جزیی " چه نوع استدلالی است ؟
25- آن چه جزیی از علم منطق است قیاس است یا قواعد مربوط به آن ؟
26- قیاس چند جنبه دارد؟
27- منظور از قالب های منطقی که شکل وچارچوب استدلال را تشکیل می دهد چیست؟
28- محتوایی که در قالب وچارچوب استدلال قرار می گیرد چه نام دارد؟
29- استقرایی که صرفا در موضوعات محدود وکوچک قابل استفاده است چیست؟
30- مقدمات استدلال برای رسیدن به چه چیزی سازماندهی شده اند؟
ج)جملات تکمیلی :
31- تفکر برای پاسخ دادن به دو دسته سوال است : .......... و ................
32- استدلال که توانمندی ارزشمند ......انسان است پاسخ به" ...... " هاست .
33- استدلال یا دلیل آوردن تابع.......... است که به طور ......... در ذهن انسان قرار داده شده است .
34- آن چه ماهیت استدلال را می سازد قضایایی هستند که به عنوان ......... با شرایط وقوانینی خاص برای رسیدن به .......... سازماندهی شده اند .
35- صورت سازماندهی استدلال : (...... + .... ) = ( .......)
( دانش های پذیرفته شده .....) (دانش...........)
36- بخش .......در استدلال پیش دانسته هایی هستند که از راه ها ومنابع دیگر به دست آمده اند به همین جهت در هر استدلالی از دانسته های ...........بهره می برند
37- اقسام استدلال عبارتند از : ......... و ............... و.............
38- تمثیل نوعی ............ است که د ر آن صرفا به دلیل ..........که میان دو موضوع وجود دارد ........یکی را به دیگری نسبت می دهیم .
39- ....عالی ترین شکل استدلال وتنها راه مستقیم برای رسیدن به .... است .
40- قیاس استدلال از ........... به ................. است .
41- استقرا ....... است که در آ ن ذهن انسان از ......به........سیر می کند .
42- استقرا بر دو گونه است : اول (.............) د و م(.............)
43- وقتی همه موارد جزیی آزموده نشود با آزمایش چند مورد نتیجه را به کل سرایت دهیم.................... است.
44- ....... جزیی از منطق نیست آ ن چه جزیی از علم منطق است..... است .
45- قیاس ........ و............است برای همه علوم ومعارف حتی خود منطق .
د) سؤالات تستی :
46- تفکر برای پاسخ دادن به چه سوالاتی است ؟
الف)"معرف" ها-" چیست" ها ب)"استدلال" ها –"چرا" ها
ج) " چیست" ها –"چرا" ها د)گزینه الف و ب
47- پی بردن از" جزیی به کلی " چه نوع استدلالی است ؟
الف)تمثیل ب)قیاس اقترانی ج)قیاس استثنایی د)استقرا
48- استنتاج " جزیی از کلی " چه نوع استدلالی است ؟
الف) تمثیل ب)استقرای تام
ج) استقرای ناقص د)قیاس
49- وقتی همه موارد جزیی آزموده نشود با آزمایش چند مورد نتیجه را به کل سرایت دهیم چه نوع استدلالی است ؟
الف )قیاس ب)استقرای تام ج)استقرای ناقص د)تمثیل
50- اگر بگوییم : "چون آ ب وهوای کره مریخ مانند آب وهوای کره زمین است پس مریخ هم دارای حیات است " این چه نوع استدلالی است ؟
الف )قیاس ب)استقرای تام ج)استقرای ناقص د)تمثیل
51- کدام نوع استدلال مبنای اعتماد به علوم تجربی است ؟
الف )قیاس ب)استقرای تام ج)استقرای ناقص د)تمثیل
52- ............... جزیی از منطق نیست آ ن چه جزیی از علم منطق است............... است .
الف)قیا س -قواعد قیاس ب)استقرا -استقرای تام
ج)قیاس- اشکال چهارگانه د)استقرا - استقرای ناقص
ه) جملات صحیح وغلط :
53- استدلال که توانمندی ارزشمندذهن انسان است پاسخ به" چیست " هاست .
54- پیشرفتهای علمی اجتماعی فلسفی ودینی انسان ارتباطی با استدلال ندارند .
55- استدلال تابع هیچ قانون خاصی نیست .
56- استدلال عبارت است از ترکیب قضایای مجهول برای رسیدن به نتیجه وقضیه جدید .
57- در هر استدلال از دانسته های قبلی بهره می بریم .
58- تمثیل نوعی استدلال است که در آ ن از کلی به جزیی سیر می کنیم .
59- استقرای تام صرفا در موضوعات محدود وکوچک قابل استفاده است .
60- استقرای ناقص مبنای اعتماد به علوم تجربی است .
61- قیاس استدلالی است که در آ ن از جزیی به کلی سیر می کنیم.
62- قیاس جزیی از منطق است .
63- قیاس دو جنبه دارد : یکی شکل و دیگری صورت .
درس دهم"اقسام قیاس"
الف) سؤالات تشریحی :
1- قیاس" اقترانی" را با ذکر مثال تعریف کنید.
2- "صغرای استدلال" را با ذکر مثال توضیح دهید.
3- "کبرای استدلال" را با ذکر مثال توضیح دهید.
4- "حد وسط" یا "واسطه" را با مثالی توضیح دهید.
5- رابطه" هوش" و" حد وسط "را توضیح دهید .
6- اقسام قیاس اقترانی را نام برده با ذکر مثالی توضیح دهید .
7- قیاس اقترانی از لحاظ جایگاه حدوسط چند حالت پیدا می کند با مثال توضیح دهید.
8- شکل اول قیاس یعنی چه ؟ با ذکر مثال توضیح دهید.
9- شرایط انتاج شکل اول قیاس را نوشته سپس مشخص کنید از ضروب شانزده گانه چندضرب منتج وچند عقیم وجود دارد؟
10- شکل دوم قیاس یعنی چه ؟ با ذکر مثال توضیح دهید.
11- شرایط انتاج شکل دوم قیاس را نوشته سپس مشخص کنید از ضروب شانزده گانه چندضرب منتج وچند عقیم وجود دارد؟
12- شکل سوم قیاس یعنی چه ؟ با ذکر مثال توضیح دهید.
13- شرایط انتاج شکل سوم قیاس را نوشته سپس مشخص کنید از ضروب شانزده گانه چندضرب منتج وچند عقیم وجود دارد؟
14- کدام ضرب بدیهی و روشن است چرا ؟ توضیح دهید.
15- راه اول اثبات منتج بودن ضروب یعنی طریق" عکس مستوی کبرا" را با ذکر مثال توضیح دهید .
16- راه دوم اثبات منتج بودن ضروب یعنی طریق" برهان خلف " را با ذکر مثال توضیح دهید .
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
17- اقسام قیاس را نام ببرید ؟
18- قیاسی که اجزای نتیجه در میان دو مقدمه ی قیاس پخش شده باشد چه نوع قیاسی است؟
19- مقدمه ای که موضوع نتیجه در آن باشد چه نام دارد؟
20- مقدمه ای که محمول نتیجه در آن باشد چه نام دارد؟
21- قدرت ذهنی انسان در یافتن حدوسط چه نام دارد؟
22- لفظی که در هر دو مقدمه ذکر می شود اما در نتیجه حذف می گردد چه نام دارد؟
23- اجزای قیاس اقترانی شرطی رادر یک مثال مشخص کنید .
24- کدام شکل بدیهی وروشن است ونیازی به اثبات ندارد؟
25- حصر عقلی یعنی چه ؟
26- برای هر شکل قیاس چند ضرب وجود دارد؟مجموع ضروب همه اشکال چند تا ست؟
27- از نظر منطقی" هوش" چیست؟
28- قیاس "هر انسانی ناطق است" و " هر انسانی متعجب است" شکل چندم است ؟ و نتیجه آن چیست ؟
29- شکل" اول" وشکل" دوم" در کدام یک از شرایط انتاج مشترکند؟
30- قیاسی که حد وسط آن در صغرا"موضوع "ودرکبرا" محمول" باشد شکل چندم است؟
31- کدام شکل ده ضرب عقیم دارد؟
32- نتیجه این قیاس چیست؟ "بعضی فلزات جیوه اند" " هیچ عایقی جیوه نیست "
ج) جملات تکمیلی :
33- به طور کلی قیاس بردو قسم است :1- ............... 2 -................
34- قیاس اقترانی قیاسی است که اجزای....... در میان.......... قیاس پخش شده باشد .
35- هرمقدمه ای که موضوع نتیجه در آن باشد.... نام دارد چه مقدمه....باشد چه مقدمه .....
36- مقدمه ای محمول که نتیجه در آن باشد .....نام دارد چه......اول باشد چه ........ دوم .
37- قدرت ذهنی انسان در یافتن حدوسط همان است که"........... "نامیده می شود .
38- لفظی که در هر دو مقدمه ذکر می شود اما در نتیجه حذف می گردد"..........." نام دارد.
39- "قیاس اقترانی حملی" دارای......... مقدمه ......... است.
40- "قیاس اقترانی شرطی" از دو مقدمه..... تشکیل می شود یا از یک مقدمه .... و یک مقدمه ... .
41- ......... بدیهی است وهیچ نیازی به ......... نداردوهر قیاس دیگری از طریق ......... اثبات می شود
42- برای هر شکل قیاس........ حالت مختلف پیدا می کند که در منطق به هر حالت......... وبه مجموع آ نها ........ می گویند.
43- ازشانزده ضرب شکل اول فقط ......... ضرب واز ضروب شکل دوم هم ...... ضرب واز ضروب شکل سوم ......... ضرب نتیجه قطعی می دهد .
44- قیاسی که حد وسط آن در صغرا".......... "ودرکبرا" ..........." باشد شکل سوم است .
45- شرایط انتاج شکل دوم عبارت است از ..... ......... و........................ .
46- راه اثبات منتج بودن برخی ضروب عبارت است از :1 ........ 2.............
د) سؤالات تستی :
47- (موجبه بودن صغرا ) از شرایط مشترک کدام دو شکل است ؟
الف)اول و دوم ب)اول وسوم ج )دوم وچهارم د)دوم وسوم
48- با کشف کدام حد می توان قضایای جدید ساخت ؟
الف)حد اصغ ب)حد ا کبر ج )حد وسط د)صغرا
49- قدرت ذهنی انسان در یافتن کدام حد "هوش" نامیده می شود .
الف)حد اصغر ب)حد ا کبر ج )حد وسط د)صغرا
50- تعداد ضروب منتج شکل اول و سوم و دوم به ترتیب کدام است ؟
الف)چهار- چهار- شش ب)شش –چهار- چهار
ج )چهار- شش- چهار د)شش –چهار- شش
51- موقعیت حد وسط در شکل" چهارم "چیست ؟
الف)در صغرا محمول در کبرا موضوع
ب)در صغرا موضوع در کبرا محمول ج )در صغرا محمول در کبرا محمول
د)در صغرا موضوع در کبرا موضوع
52- نتیجه چند ضرب از ضروب شکل سوم جزییه است ؟
الف)چهار ب)سه ج )پنج د)شش
53- نتیجه کدام قیاس" سالبه جزییه" است ؟
الف)هر ژاپنی آسیایی است هیچ آسیایی آلمانی نیست
ب)جیوه فلز است هر فلزی هادی الکتریسیته است
ج )هر انسانی جسمانی است هر نویسنده ای انسان است
د)هر جیوه ای فلز است هیچ جیوه ای جامد نیست
ه) جملات صحیح و غلط :
54- قیاسی که اجزای نتیجه در میان دو مقدمه ی قیاس پخش شده باشد قیاس استثنایی است .
55- هرمقدمه ای که موضوع نتیجه در آن باشد "صغرا" نام دارد.
56- مقدمه ای محمول که نتیجه در آن باشد" صغرا" نام دارد .
57- قدرت ذهنی انسان در یافتن صغرا همان است که"هوش "نامیده می شود .
58- لفظی که در هر دو مقدمه ذکر می شود اما در نتیجه حذف می گردد"حد اکبر" نام دارد.
59- شکل چهارم بدیهی وروشن است ونیازی به اثبات ندارد .
60- قیاسی که حد وسط آن در صغرا"محمول "ودرکبرا" موضوع" باشد شکل چهارم است .
61- شرایط انتاج شکل اول عبارت است از: 1- موجبه بودن صغرا 2- کلیت یکی از دو مقدمه
62- این قیاس شکل دوم ومنتج است :1-هرمسی فلز است 2 - هیچ عایقی فلز نیست .
63- قیاس :"هر گاوی علف خوار است" " هر گاوی حلال گوشت است" شکل چهارم و منتج است
جدول اشکال قیاس
نکات | ضروب منتج | شرایط انتاج | مثال | موقعیت حد وسط | شکل
|
شکل اول بدیهی الانتاج است |
چهار: منتج
دوازده: عقیم | مغ کب
موجبه بودن صغرا
کلیت داشتن کبرا
| هوا جسم است
هرجسمی دارای وزن است
پس هوا دارای وزن است. |
: محمول درصغرا
درکبرا : موضوع
|
اول
|
نتیجه ضروب همواره سالبه است دو سالبه کلیه دو سالبه جزییه |
چهار: منتج
دوازده: عقیم | خین کب
اختلاف در سلب وایجاب
کلیت داشتن کبرا | بعضی انسانها فداکارند
هیچ خودخواهی فداکار نیست
بعضی انسانها خودخواه نیستند.
|
: محمول درصغرا
درکبرا : محمول
|
دوم
|
نتیجه هر شش ضرب جزییه است
|
شش : منتج
ده : عقیم | مغ کاین
موجبه بودن صغرا
کلیت یکی از دو مقدمه
| هراسبی علفخوار است
هراسبی مهره دار است
پس بعضی علفخواران مهره دار هستند. |
: موضوع درصغرا
درکبرا : موضوع
|
سوم
|
درس یازدهم "ارزش قیاس"
الف) سؤالات تشریحی :
1- اگر منطق علمی است که دانستن آن مانع خطا واشتباه در فکر واستدلال می شود پس این همه اختلاف میان فلاسفه ودانشمندان از کجاست؟
2- اگر منطق ابزار استدلال های بشری است پس چرا با کاربرد آن نمی توان به معلومات جدیدی دست یافت؟
3- پاسخ این ایراد چیست: "قیاس که مهمترین قاعده منطقی است وقوی ترین حالت آن هم شکل اول است ولی این شکل هیچ کمکی به ما نمی کند زیرا نتیجه درون مقدمات هست."
4- آیا با پیدایش منطق جدید دوره منطق قدیم به سر آمده است ؟ توضیح دهید.
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
5- بیشترین ایرادهایی که به منطق گرفته اند متوجه کدام بخش منطق است؟
6- بیشترین زمینه اشتباه در استدلال را چه چیزی موجب می شود ؟
7- آیا فقط دانستن منطق می تواند مانع خطا شود ؟
8- مغالطه در کجا به وجود می آید؟
9- پیشرفت علم به ماده است یا صورت؟
10- پیشرفت علومی مثل فیزیک حقوق جامعه شناسی وزیست شناسی به خاطر چیست؟
11- وقتی دو قضیه به صورت دو مقدمه در ذهن "اقتران" پیدا کند وظیفه منطق چیست؟
12- آیا کسی می تواند از قواعد منطق تخلف یا فرار کند؟ چرا؟
13- ارزش این استدلال اشتباه که:" هرچیز جدیدی درست است" را چه علمی مشخص می کند؟
14- ملاک پذیرفتن یا رد کردن یک نظر یا یک علم وعقیده چیست؟
ج) جملات تکمیلی :
15- استدلال هنر .......... ذهن بشر است که بی تردید در هر انسان در .......... مختلف تجلی پیدا می کند .
16- تمثیل واستقرا اگر چه .......... واطمینان بی چون وچرا به ما نمی دهند ولی .......... بسیار زیادی دارند ودایره وسیعی از .......... انسان را پوشش می دهند ورفع می نمایند .
17- شکل اول قیاس .......... است ویقین .......... دارد ومبنا وپایه ی .......... بودن بقیه اشکال است.
18- کامل ترین حالت شکل اول همان.......... است که برای هر انسانی .......... و.......... می باشد .
19- بیشترین ایراد هایی که به منطق گرفته اند متوجه اصلی ترین بخش منطق یعنی .......... بوده است 20- کار منطق نشان دادن .......... و.......... استدلال است تا شخص از استدلال غلط دوری کند .
21- آنچه زمینه اشتباه را فراهم می کند .......... و.......... قیاس است .
22- در.......... است که معمولا فلاسفه ودانشمندان با هم .......... دارند.
23- محتوا از طریق .......... در اختیار ما قرار نمی گیرد بلکه از طریق.......... و ..........و راه هایی از این قبیل می رسد.
24- دانستن منطق کافی نیست بلکه ...... آن است که مانع.......... می شود .
.25- ......... در جایی پیش می آید که.......... منطق به کار گرفته نمی شود .
26- ..... دستگاه تفکر را در وجود ما قرار داده تا با.... به معلومات جدید برسیم .
27- منطق .... اندیشه را ارزیابی می کند اما پیشرفت یک علم به .... آن است .
28- منطق جایگزین علوم ورشته های علمی نیست که بخواهیم فقط با .......... و .......... منطق به دانش جدید برسیم .
29- .... مهم ترین قاعده منطقی است وقوی ترین حالت آن هم ......... است .
30- وظیفه منطق این است که اقتران.......... را از اقتران.......... باز نماید .
31- ملاک پذیرفتن یا رد کردن یک نظر یا یک علم .......... یا..........بودن است نه .......... یا..........بودن .
د) سؤالات تستی :
32- زمینه اشتباه در منطق از چیست ؟
الف ) صور ت ب) مقدمه ج) ماده د)نتیجه
33- .......منطق کافی نیست بلکه .......... آن است که مانع.......... می شود .
الف)به کار بستن –دانستن—خیال ب)دانستن –به کار بستن -خیال
ج) به کار بستن –دانستن- خطا د)دانستن- به کار بستن- خطا
34- منطق .... اندیشه را ارزیابی می کند اما پیشرفت یک علم به .... آن است .
الف)نتیجه - مقدمات ب) صورت - ماده
ج) مقدمات - نتیجه د) ماده - صورت
35- ..... مهم ترین قاعده منطقی است وقوی ترین حالت آن هم ......... است .
الف)استقرا- استقرای تام ب)قیاس -شکل سوم
ج)برهان - برهان خلف د)قیاس- شکل اول
36- وظیفه منطق این است که.......... صحیح را از.......... غلط باز نماید .
الف )استقرا- تمثیل ب) استقرا- استقرا
ج) اقتران- تمثیل د) اقتران -اقتران
37- ملاک پذیرفتن یا رد کردن یک نظر یا یک علم وعقیده چیست ؟
الف )منطقی وغیر منطقی بودن ب) جدید وقدیم بودن
ج)درست وغلط بودن د) گزینه الف و ب
38- بیشترین ایراد هایی که به منطق گرفته اند متوجه کدام بخش منطق بوده است؟
الف )استقرا ب)تمثیل ج) قیاس د) سفسطه
ه) جملات صحیح و غلط :
39- بیشترین ایراد هایی که به منطق گرفته اند متوجه اصلی ترین بخش منطق یعنی " تمثیل" بوده است .
40- کار منطق نشان دادن ماده ومحتوای استدلال است تا شخص از استدلال غلط دوری کند .
41- آنچه زمینه اشتباه را فراهم می کند شکل وصورت قیاس است .
42- درماده قیاس است که معمولا فلاسفه ودانشمندان با هم توافق دارند.
43- منطق صورت اندیشه را ارزیابی می کند اما پیشرفت یک علم به ماده آن است .
44- وظیفه منطق این است که اقتران صحیح را از اقتران غلط باز نماید .
45- خداوند دستگاه تفکر را در وجود ما قرار داده تا بافکر کردن به معلومات جدید برسیم .
46- ملاک پذیرفتن یا رد کردن یک نظر یا یک علم وعقیده درست بودن یاغلط بودن است.
47- ملاک پذیرفتن یا رد کردن یک نظر یا یک علم جدید بودن یاقدیم بودن است .
48- قیاس مهم ترین قاعده منطقی است وقوی ترین حالت آن هم شکل سوم است
درس دوازد هم"محتوای استدلال (ماده)"
الف) سؤالات تشریحی :
1- درستی واعتبار یک استدلال به چه چیزهایی بستگی دارد؟با ذکر مثال توضیح دهید .
2- "عیب درصورت استدلال" را با ذکر مثال توضیح دهید.
3- "عیب در ماده استدلال" را با ذکر مثال توضیح دهید.
4- "برهان" چگونه استدلالی است ؟ توضیح دهید.
5- "جدل" چگونه استدلالی است ؟ توضیح دهید.
6- "خطابه" چگونه استدلالی است ؟ توضیح دهید.
7- "شعر" چگونه استدلالی است ؟ توضیح دهید.
8- "مغالطه" چگونه استدلالی است ؟ توضیح دهید.
9- "صنعت های پنجگانه منطقی" رانام برده به اختصار شرح دهید.
10- اقسام برهان را نام برده با ذکر مثال تعریف کنید .
11- جدل راتعریف کرده صورت ساده آن را توضیح دهید.
12- خطابه را تعریف کرده کاربرد آ ن را بنویسید .
13- شعر را تعریف کرده بنویسید چه چیزی در شعر از نظر منطق دانان ضرورت دارد ؟توضیح دهید .
14- ماده قضایای زیر را بنویسید :
الف)عدل برای سعادت جامعه خوب ولازم است
ب)داروهای آنتی بیوتیک در درمان بیماریهای عفونی موثر است .
ج)سرخی شفق اثر ذبح خورشید است .
د)تکیه دولت در زمان ناصرالدین شاه بنا شد .
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
15- ایراد این استدلال از چیست؟" احمد مریض است هر مریضی جادو شده است پس احمد جادو شده است "
16- درستی واعتبار استدلال به چه چیزی بستگی دارد ؟
17- ایراد این استدلال از چیست؟رضا در کشتی است کشتی حرکت می کند پس رضا حرکت می کند "
18- استدلالی که منجر به یقین می شودرا چه می گویند ؟
19- استدلالی که در آن هدف از استدلال مغلوب کردن مخاطب یا آموزش نکته ای باشد را چه می نامند ؟
20- وقتی هدف از استدلال این باشد که مخاطب به کاری برانگیخته شود یا از انجام آن اجتناب شود چه نوع استدلالی است؟
21- اگرگوینده بخواهد با استدلال عالم خیال مخاطب خود را آن گونه که مایل است تحت تاثیر قرار دهد چه نوع استدلالی است؟
22- اگر هدف از استدلال گمراه کردن وانحراف شنونده وآزمایش توانایی او باشد چه نوع استدلالی است؟
23- "صنعت های پنجگانه منطقی" رانام ببرید .
24- فلسفه وعلوم در چه مسیری حرکت می کنند ؟
25- اگر از علت به معلول پی ببریم چه نوع برهانی است ؟
26- اگر از معلول به علت پی ببریم چه نوع برهانی است ؟
27- ماده برهان باید از چه قضایایی تشکیل شود ؟
28- استدلالی که از قضایای مشهور ومسلم تشکیل می شود چه استدلالی است ؟
29- کاربرد برهان را بنویسید .
30- صورت ساده جدل را بنویسید .
31- سخن خیال انگیزی که باعث تاثر روحی مطلوب در مخاطب می شود چیست ؟
ج) جملات تکمیلی :
32- درستی واعتبار یک استدلال به ........... و..............آن بستگی دارد .
33- استدلالی رامنجر به یقین می شود" ..........." می گویند .
34- در برهان باید از ........... و........... ماده استفاده کرد .
35- استدلالی که در آن هدف از استدلال........... یا ........... باشد را "جدل" می نامند.
36- وقتی هدف از استدلال این باشد که مخاطب به کاری برانگیخته شود یا از انجام آن اجتناب شود...........می نامند.
37- اگرگوینده بخواهد با استدلال عالم خیال مخاطب خود را آن گونه که مایل است تحت تاثیر قرار دهد ...........می نامند.
38- اگر هدف از استدلال گمراه کردن وانحراف شنونده وآزمایش توانایی او باشد.....می نامند.
39- دستیابی به پنج نوع استدلال از راه............ می باشد که در منطق به هر کدام از استدلال ها" ..........."می گویند .
40- برای شناخت بهتر صنایع منطق باید بتوان ............ را به نحو دقیق تشخیص داد .
41- برهان بر دو نوع است :1 – برهان ............ و2 - برهان ............
42- صورت برهان باید از شکل های معتبر قیاس خصوصا ............ وماده آن هم باید از قضایایی تشکیل شود که ............ هر کدام قطعی باشد .
43- ...... در اصول عقاید و ریاضیات ومواردی از این قبیل به کار می روند که نیازمند ..... و ..... هستند.
44- جدل نوع دیگری از استدلال است که در زندگی ............ و............ ما مورد استفاده قرار می گیرد .
45- صورت ساده جدل این است که یکی دیگری را با سوالات ............ و........ روبه رو می کند به طوری که سرانجام او به ............ بیفتد ومحکوم شود .
46- جدل استدلالی است که از قضایای ............ یا............ تشکیل می شود وطرف مقابل را............ می کند
47- برهان استدلالی است که در مقدمات آن از مواد ومحتوای........... استفاده می کنند ونتیجه ............ می دهد .
48- ............ سخنی است که برای تشویق مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و............آ ن ها مورد استفاده قرار می گیرد.
د) سؤالات تستی :
49- ایراد کدام یک از استدلال ها از صورت است ؟
الف)"در باز است- باز پرنده است -پس در پرنده است" .
ب) "جیوه فلز است- هر فلزی جامد است - پس جیوه جامد است" .
ج) "احمد مریض است - هر مریضی جادو شده است- پس احمد جادو شده است" .
د) " هیچ گربه ای پرنده نیست- هر پرنده ای مهره دار است - پس هیچ گربه ای مهره دار نیست.
50- ماده این قضیه از چه راهی به دست آمده است : " عدل برای سعادت جامعه خوب ولازم است" .
الف)احساس ب) تجربه ج)اطلاعات تاریخی د)قرارداد اجتماعی
51- "استدلالی که منجر به یقین می شود"و "استدلالی که در آن هدف مغلوب کردن مخاطب یا آموزش نکته ای باشد" را به ترتیب چه می نامند ؟
الف)جدل خطابه ب)برهان خطابه ج)خطابه برهان د)جدل برهان
52- ماده این قضیه از چه راهی به دست آمده است : " تکیه دولت در زمان ناصرالدین شاه بنا شد " .
الف)احساس ب) تجربه ج)اطلاعات تاریخی د)قرارداد اجتماعی
53- اگر هدف از استدلال گمراه کردن وانحراف شنونده وآزمایش توانایی او باشد این چه نوع استدلالی است؟
الف)جدل ب)برهان ج)خطابه د)مغالطه
54- کدام استدلال از قضایای مشهور ومسلم تشکیل می شود ؟
الف)جدل ب)برهان ج)شعر د)مغالط
55- شعر سخنی .... واستدلالی است که از ......انسان سرچشمه می گیرد .
الف)توهم آمیز –تخیل ب)توهم آمیز –تعقل
ج) تخیل آمیز –تخیل د)تخیل آمیز –تعقل
ه) جملات صحیح و غلط :
56- در برهان انی از علت به معلول پی می بریم .
57- جدل سخنی است که برای تشویق مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف واقناع آن ها مورد استفاده قرار می گیرد.
58- اگر شعری وزن وقافیه داشته باشد اما از جنبه های تخیلی خالی باشد از نظر فن استدلال شعر محسوب می شود .
59- استدلالی که از قضایای مشهور ومسلم تشکیل می شود خطابه است .
60- برهان درا صول عقاید ریاضیات ومواردی از این قبیل به کار می رود .
61- فلسفه وعلوم در مسیر برهان حرکت می کنند.
درس سیزدهم " مغالطه "
الف) سؤالات تشریحی :
1- توضیح دهید : "چرا مغالطه ظاهری استدلال گونه دارد اما در حقیقت برهان نیست " ؟
2- در چه صورتی کمتر دچار مغالطه می شویم ؟با مثال توضیح دهید .
3- چه مغالطه ای در این استدلال به کار رفته توضیح دهید :" در باز است – باز پرنده است - پس در پرنده است ".
4- مغالطه این استدلال را پیدا کنید :"جیوه فلز است -هر فلزی جامد است- پس جیوه جامد است ".
5- مغالطه را باذکر مثال توضیح دهید .
ب) سؤالات پاسخ کوتاه :
6- ظا هر مغالطه چگونه است ؟
7- علت اینکه ظاهر مغالطه استدلالی است چیست ؟
8- چگونه کمتر گرفتار مغالطه می شویم ؟
9- "استفاده از شکل ظاهری استدلال ومخفی کردن صورت یا ماده آن به منطور مخدوش کردن ذهن مخاطب " را در منطق چه می نامند؟
10- منطق با چه چیز استدلال سر وکار دارد ؟
11- دلیل ورود منطق به بحث های محتوایی چیست ؟
12- در چه صورت وقتی مواد مختلف داشته باشیم در استدلال با مشکلات کمتری روبه رو می شویم ؟
13- ایراد این استدلال از ماده است یا صورت ؟
"خفاش پرنده است - هر پرنده ای تخم گذار است - پس خفاش تخم گذار است "
14- ایراد این استدلال از ماده است یا صورت ؟
"ارسطو انسان است - هر انسانی شاعر است- پس ارسطو شاعر است "
ج) جملات تکمیلی :
15- مغالطه ظاهری ........ و.............. دارد اما در حقیقت...... نیست .
16- مقدمات به کار رفته در مغالطه در عین .............. شبیه حقیقت اند وفرد در نگاه اول متوجه .............. آن نمی شود .
17- هر قدر اطلاعات ما ........... وقدرت تفکر واستدلال ما ........... باشد.............. گرفتار مغالطه می شویم.
18- تنها با ..... و.............. می توانیم در مقابل مغالطه توفیق به دست آوریم .
19- مغالطه یعنی استفاده از شکل ظاهری .............. ومخفی کردن .............. یا ..............غلط آن به منظور.............. ذهن مخاطب .
20- منطق به........... استدلال ها کار دارد و ورودش به به بحث های .............. به دلیل آموزش وتلاش برای تفهیم بهتر مطالب است.
21- اگر بتوان در صورت قضایا وتر کیب آن ها .............. پیدا کرد هنگامی که مواد مختلفی در این قالب ها ریخته می شوند
با مشکل .......روبه رو می شویم و........ می توانیم به مغالطات پی ببریم .
د) سؤالات تستی :
22- ظا هر مغالطه چگونه است ؟
الف ) جدلی ب) بدیهی
ج) برهانی د)سفسطی
23- مقدمات به کار رفته در مغالطه در عین ..............بودن شبیه..............اند.
الف) درست حقیقت ب)غلط حقیقت
ج)درست سفسطه د)غلط سفسطه
24- هر قدر اطلاعات ما ........... وقدرت تفکر واستدلال ما ........... باشد.............. گرفتار مغالطه می شویم
الف )قوی تر دقیق تر کمتر ب)قوی تر دقیق تر بیشتر
ج) دقیق تر قوی تر کمتر د)دقیق تر قوی تر بیشتر
25- این قیاس شکل چندم است؟ ایراد آ ن از چیست ؟" در باز است - باز پرنده است - پس در پرنده است "
الف )اول ماده ب)اول صورت ج) دوم ماده د) دوم صورت
26- استفاده از شکل ظاهری استدلال و مخفی کردن صورت یا ماده استدلال برای مخدوش کردن ذهن مخاطب چیست ؟
الف )برهان ب)جدل ج)خطابه د)مغالطه
ه) جملات صحیح و غلط
27- ظاهر مغالطه استدلال گونه وبرهانی است و در حقیقت همان برهان است .
28- علت اینکه برهان ظاهری استدلالی دارد آن است که مقدمات به کار رفته در آ ن در عین غلط بودن شبیه حقیقت است .
29- هر چه استدلال ما قوی تر باشد بیشتر گرفتار مغالطه می شویم .
30- تنها با مطالعه وتمرین می توانیم در مقابل برهان توفیق به دست آوریم .
31- منطق با ماده ومحتوای ا ستدلال ها سر وکار دارد .
32- ورود منطق به بحث های محتوایی به دلیل آموزش وتلاش برای تفهیم مطالب است .
33- اگر بتوانیم در صورت قضایا و ترکیب آن ها مهارت پیدا کنیم کمتر به مغالطات پی می بریم
34-تمرین صور ت های منطقی به ریاضیات شبیه است .
موفق باشید
